Abdülkadir Meriçboyu Kimdir? Hayatı ve Eserleri
Eserlerinde A. Kadir olarak gördüğümüz İbrahim Abdülkadir Meriçboyu toplumcu-gerçekçi şairlerimizden. Özellikle çeviri çalışmaları Dünya şiirinin tanınmasında önemli yere sahiptir. Bu yazıda İbrahim Abdülkadir Meriçboyu kimdir, hayatı ve eserleri üzerine bilgiler paylaşacağım.
Abdülkadir Meriçboyu Kimdir?
İbrahim Abdülkadir Meriçboyu (A. Kadir) 1917 yılında İstanbul’da doğdu. 1933’te Eyüp Ortaokulu’nu, 1936’da Kuleli Askeri Lisesi’ni bitirdi ve Kara Harp Okulu’na girdi.
1938’de Harp Okulu’nun son sınıfındayken tutuklandı. Nazım Hikmet’in de karıştırıldığı davada on ay hapis cezasına çarptırıldı ve okuldan çıkarıldı. O döneme ilişkin anılarını, “1938 Harp Okulu Olayı ve Nazım Hikmet” adlı kitapta yayımladı.
1941’de askerlik görevini tamamlayarak, İstanbul Hukuk Fakültesi’ne girdi. Bir yandan da Tan gazetesinde düzeltmenlik yaparak yaşamını sürdürdü. 1943’te “Tebliğ” adlı ilk şiir kitabını çıkardı. Fakat bu kitap, sıkıyönetimce sakıncalı görülerek toplatıldı ve A. Kadir, İstanbul sınırları dışına çıkarıldı.
Sürgün yıllarını Muğla, Balıkesir, Konya, Kırşehir ve Adana’da geçirdikten sonra 1947’de İstanbul’a dönerek bir süre fabrika işçiliği yaptı. İskit, İnkılap, Varlık gibi yayınevlerinde çevirmenlik, düzeltmenlik işlerinde çalıştıktan sonra yaşamını kitaplarının geliriyle sürdürdü.
Toplumcu-Gerçekçi Ozanların Öncülerinden
Nazım Hikmet’ten sonra gelen Toplumcu-gerçekçi ozanların öncü adlarından biri olan A. Kadir’in ilk şiirleri 1940 yılında Ali Karasu takma adıyla “Yeni Edebiyat” dergisinde yayımlanmıştır.
Sonraki yıllarda da çeşitti dergilerde şiirleri yayımlanan ozan, ilk dizelerinde ikinci Dünya savaşı yıllarının zor koşullan içinde yaşayan halkın acılarını, yurt ve insan sevgisini yalın bir anlatımla dile getirmiş, çıkardığı ikinci şiir kitabı “Hoş Geldin Halil İbrahim” de geçirdiği sıkıntılı yaşamın izlerini taşıyan şiirlere yer vermiştir.
1960’ tan sonra yazdığı şiirlerde öz ve biçim yönünden kendini yenilediği görülen A. Kadir, “Dört Pencere” adlı kitabında toplumsal sorunlara evrensel bir açıdan bakan şiirlerini toplamıştır.
A. Kadir, şiir yazma uğraşının yanı sıra, Mevlâna, Ömer Hayyam, Tevfik Fikret’in yapıtlarını günümüz Türkçesine aktarmış, başka ozan ve çevirmenlerle ortak şiir çevirileri yapmış, ayrıca Azra Erhat’la Homeros’un İlyada ve Odysseia (Odesa) adlı yapıtlarını çevirmiştir.
A.Kadir 1985 yılında İstanbul’da hayata veda etmiştir.
Başlıca Eserleri
Şiir: Tebliğ (1943); Hoş Geldin Halil İbrahim (1959); Dört Pencere (1962); Mutlu Olmak Varken (bütün şiirleri, 1968).
Çeviri: Bugünün Diliyle Mevlâna (1955); İlyada (Azra Erhat’la birlikte; ilk basılışı 4 cilt 1958-1962; 1. dit 1959 Habib Edip Törehan Bilim ödülü; 3. cilt 1961 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü); Asıl Adalet (1960); Bugünün Diliyle Hayyam (1964); Eski Çağlar Tarihi (1965); Bugünün Diliyle Tevfik Fikret (1967); Odysseia (Azra Erhat’la birlikte, 1970).
Ayrıca Ş. Hulusi, A. Timuçin, A. Bezirci ve E. Canberk’le değişik kitaplarda toplanan çevirileri vardır.
Anı: 1938 Harp Okulu Olayı ve Nazım Hikmet (1966).
Gezi: Sovyet Rusya’da On Beş Gün (1978)
Yazı Önerisi:
Garipçiler Kimlerdir? Özellikleri ve Şiir Anlayışları
Oktay Akbal Kimdir? Hayatı ve Eserleri