Anasayfa » Bilim » Arkeoloji Nedir? Arkeolojinin Önemi ve İnceleme Alanları

Arkeoloji Nedir? Arkeolojinin Önemi ve İnceleme Alanları

Arkeoloji çeşitli kalınlar aracılığıyla insanlık geçmişinin incelenmesidir. İnsan kültürünün geniş ve kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını sağlamak için geçmişin fiziksel kalıntılarını analiz eder. Böylece atalarımız ve onların günlük yaşamlarına ilişkin bilgi edinmemizi sağlar. Bu yazıda arkeoloji nedir, neyi araştırır, arkeolojik kazılar ve arkeolojinin önemi konularında derlediğimiz bilgileri paylaşacağız.

Arkeoloji Nedir? Neyi İnceler?

Eski medeniyetlere ait kalıntıların incelenmesi ve değerlendirilmesiyle eski çağlar hakkında bilgi edinilmesine çalışan bilim dalıdır.

Antropoloji, tarih, paleografi, filoloji gibi birçok akademik bilim dalı ve bilimsel yöntemlerden yararlanılarak ve Dünya’nın çeşitli yörelerinde kazılar yaparak arkeolojik çalışmalar yapılır.

Arkeoloji ilk olarak 18. yüzyılda eski Romalıların yaşadıkları yerlerde yapılan kazılarla doğmuştur. 19. yüzyılda Schliemann, Arthur Evans, Woolley, Charter gibi araştırmacıların çabalarıyla arkeoloji gerçek anlamda bir bilimsel nitelik kazanmıştır.

Yapbozun Parçalarını Birleştirmek

Arkeoloji geçmişe ilişkin sorulara cevap arar: İnsanlar geçmişte nerede yaşıyordu? Ne giydiler? Ne yediler? Nasıl öldüler? İnançları neydi? Hangi araçları kullandılar? Ve çok daha fazlası.

Arkeologların bu soruları yanıtlamak için kullandıkları kanıtlar genellikle arkeolojik kazılar sırasında bulunmaktadır. Kanıtlar çanak çömlek, mücevher, inşaat malzemeleri, madeni paralar, silahlar ve aletler gibi nesneleri içerebilir.

İşte bu kanıtlar bir yapbozun parçaları gibidir. Arkeolog, uzun zaman önce hayatın nasıl olduğuna dair bir resim oluşturmak için bu parçaları bir araya getirmeye çalışır.

Arkeolojik Kazılar

Eski bir kültürün kalıntılarını bulmak kolay değildir. Yıllar geçtikçe binalar ve eserler toprak, moloz ve hatta diğer yerleşim yerlerinin altına gömülür. Bu sebeple arkeologlar bu kalıntıları bulmak için yeraltını kazmak zorundadırlar.

Kazılacak yer topografik çalışmalarla tespit edilir. Arkeolojik kazı dikkatle yapılması gereken bir iştir. Zira bulunan parçaların, bölümlerin zarar görmemesi gerekir.

Parçaların hangi döneme ait oldukları da eşyanın üzerindeki çiçek tozu sayesinde öğrenilebilmektedir. Radyokarbon yöntemi arkeolojide en çok kullanılan zaman hesaplama yöntemidir.

Arkeolojik alanlardan alınan toprak örnekleri, ne tür bitkilerin büyüdüğü gibi geçmiş ortamlar hakkında bilgi verebilmektedir.

Hendekler, çukurlar, direk delikleri ya da duvar kalıntıları gibi özellikler, arkeologların binaların neye benzediğini ve neyden yapıldığını bir araya getirmelerine yardımcı olabilir.

Diğer yandan insanların gömülme biçimleri bize geçmiş inançlar hakkında bilgi verir. İskeletler ise insanların geçmişteki sağlıkları ve onları öldüren hastalık ve yaralanma türleri hakkında fikir verir. Dişler üzerinde yapılan bilimsel deneyler, insanların nereden geldiğini bile gösterebilmektedir.

Kalıntıların Kaydedilmesi

Bir kazı alanında çalışma yapıldığında aslında o alan yok edilmiş olmaktadır. Bu nedenle, bir kazı alanındaki her şeyin doğru ve ayrıntılı kayıtlarını tutmak çok önemlidir.

Arkeologlar kazı yaparken, bir şeyleri nerede bulduklarını takip etmek için bir ızgara oluştururlar. Ayrıca resim çizerler ve buldukları her şeyin fotoğrafını çekerler.

Arkeologlar bir kazıyı tamamladığında laboratuvarda çalışma başlar. Burada bulgularını dikkatlice ölçerek, tartarak, çizerek ve karşılaştırarak analiz ederler. Ne zaman yapıldığı ve nasıl kullanıldığı ile ilgili soruları yanıtlamaya çalışırlar.

Gün sonunda elde edilen sonuçlar kitap ve makalelerde yayınlanır. Diğer yandan bulgular ise müzelerde sergilenmektedir.

Arkeoloji Türleri Nedir?

Arkeoloji çok fazla çeşitliliği olan bir çalışma alanıdır. Çoğu arkeolog, dünyanın belirli bir bölgesine veya belirli bir çalışma konusuna odaklanır. Uzmanlaşma, bir arkeoloğun belirli bir konuda uzmanlık geliştirmesine olanak tanır.

Bazı arkeologlar insan kalıntılarını (biyoarkeoloji), hayvanları (zooarkeoloji), antik bitkileri (paleoetnobotanik), taş aletleri vb. inceler. Bazı arkeologlar arkeolojik alanları bulan, haritalayan veya analiz eden teknolojilerde uzmanlaşmıştır. Sualtı arkeologları, su yüzeyinin altında veya kıyılarda bulunan insan faaliyetinin kalıntılarını inceler.

Sonuç ve Değerlendirme

Arkeoloji nedir sorusuna verilecek en kısa ve en anlamlı cevap belki de “geçmişin izlerini takip etmek” olur. Evet, arkeoloji geçmişin izlerini yani atalarımızı ve onların yaşayışlarını araştırıyor. Heyecanlı ve bir o kadar da merak uyandıran bu bilim elde edilen fiziksel kalıntılardan yola çıkarak bir yerin kültürel tarihini gün yüzüne çıkarıyor.

Üzerinde yaşadığımız coğrafya da dahil olmak üzere geçmişte yaşamış birçok kadim kültür ve medeniyet arkeoloji ile ortaya çıkıyor. Böylece insanlığın geçmişine ait yeni bilgiler öğrenmiş oluyoruz.

Yazı Önerisi:
Höyük Nedir? Nasıl Oluşur?
Akropolis (Akropol) Nedir?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir