Baharın Müjdecisi Cemre Nedir?

Kültürümüzde cemre baharın müjdecisidir. Birer hafta arayla düşen cemreler doğamızın farklı bir kısmını ısıtır. Bu yazıda cemre nedir, cemre ne zaman düşer, cemre düşmesiyle doğamızda ne gibi değişikler olur konularında derlediğimiz bilgileri paylaşacağız.

Cemre Nedir?

Cemre ülkemizde oldukça sık görülen bir kadın ismidir. Arapça “camra” kelimesinden dilimize geçmiştir. Fakat kökleri Aramice ve Asurca ve hatta Akadça’ya kadar dayanmaktadır. Tüm bu dillerde cemre kızgın bir kömür parçası, kor manasına gelmektedir.

Yani cemre düşmesi olarak tanımladığımız olayı da gökten düşen kor şeklinde tasavvur edebiliriz. Tabi bu ateş toplarını göremeyiz ama etkisi itibari ile yeryüzümüzü ısıttığını kabul ederiz.

Cemre Ne Zaman Düşer?

Baharı müjdeleyen 3 adet cemre bulunmaktadır. Bunlar birer hafta sırayla havaya, suya ve toprağa düşerler.

• İlk cemre 19-20 Şubat’ta düşer. İlk cemre havayı ısıtır.
• İkinci cemre 26-27 Şubat’ta düşer. İkinci cemre suyu ısıtır.
• Üçüncü cemre 5-6 Mart’ta düşer. Son cemre ise yeri ısıtır.

Peki neden cemre düşmesi olarak söyleriz? Çünkü güneşten kopan ateş toplarının yeryüzüne bir meteor gibi düşmesi hayal edilmektedir. Yani aslında yer yüzüne düşen herhangi bir şey yok.

Doğadaki Değişim

Sırayla hava, su ve toprağa düşen cemrelerle bahar başlar. Yani öncelikle hava, sonra su ve en son toprak ısınır. En yavaş toprak ısınır çünkü kış boyunca toprak oldukça soğur. Havalar ısınsa bile toprak soğukluğunu korur. Bu nedenle toprak ısınana kadar bahçıvanlar bitkilerini dikmezler.

Bilimsel olarak ise cemre düşmesi doğada görülen bazı değişimlerle açıklanabilir. Buna göre 19 veya 20 Şubat’ta düşen ilk cemre havaya çarpan ilk etkili güneş ışınlarının enerjisini gösterir. Güneş gökyüzünde daha yükseğe çıkar, 1-2 hafta ılık kuru bir hava olur.

26 veya 27 Şubat’ta düşen ikinci cemre donmuş suyu uyandırır, suyu ısıtarak ona hayat verir. Bu dönemde ağaçlarda yaprak olmadığı için çok az buharlaşma olur. Az buharlaşma sebebi ile hava kuru ve sıcaktır. Günler sıcak ama geceler de bir o kadar soğuktur.

Ağaçlar çiçek açmak için yeşil tomurcuklar çıkartırlar. Yapraklar büyümek için karbondioksit alıp atmosfere su buharı pompalar. Terleme adı verilen bu olay havayı nemlendirir ve soğutur. Buharlaşma ile hava daha nemli hale gelir ve bulutlar oluşur. Yağışlar görülmeye başlar.

5 veya 6 Mart’ta düşen üçüncü ve son cemre de akan su ile birlikte toprağa hayat verir, toprağın çiçek açmasına neden olur. Güneşin etkisi daha fazladır ve bu durum nemi kurutmaya başlar. Bu durum genel ısıyı arttırır ve günlerin de uzamasıyla birlikte yer yüzü ısınmaya başlar. Yani sonuç olarak bahar başlar.

Baharın Müjdecisi

Kıştan bahara bu kademeli geçiş halk arasında cemre düşüşünün üç aşaması olarak bilinmektedir. Mevsimsel değişimin bu haftalık dönemleri aynı zamanda kışın sonu, Nevruz’un başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Özellikle tarım kültürünün etkin olduğu toplumlarda mevsimsel değişimlerin göstergesi olan bu tür önemli günler çok önemlidir. Zira tarıma bağlı toplumlar doğadaki bu değişimleri sürekli olarak gözetlerler.

Bu özel günler belki şehir hayatında kayboluyor ama “cemre” her zaman hatırlanmakta. Mesela kışı sevmeyenler ve baharın ışıltısını özleyenler için güzel bir moral kaynağı.

Kaynak:
https://www.volkansadventures.com/culture/cemre/
https://www.hurriyetdailynews.com/opinion/aylin-oney-tan/fireballs-falling-162577