Bulut Nedir? Nasıl Oluşur? Çeşitleri Nelerdir?
Ta ilkokul zamanlarından yaptığımız resimlerin bile en naif ögelerinden biri de buluttur değil mi? Zira görünümleri itibariyle bulutları bir pamuk tarlasına benzetiriz. Aslında bulutların ekosistem için çok önemli görevleri var. Bu yazıda havada asılı duran ve zaman zaman beyaz, zaman zaman da gri renklerini gördüğümüz bu toz kümesinden bahsedeceğim. Devam eden başlıklarda bulut nedir, bulutlar nasıl meydana gelir, bulut çeşitleri nelerdir konularında kısa bilgiler bulacaksınız.
Bulut Nedir?
Çok yavaş bir şekilde aşağıya doğru düştüklerinden, havada asılı olarak kabul edebileceğimiz, su damlacıkları veya buz parçacıklarının gözle görülebilen birikimine bulut adı verilmektedir.
Alt yüzeyleri toprağa değen bulutlar, genellikle sis olarak adlandırılır. Bulutu meydana getiren su damlacıkları çok küçük, adeta kolloidal boydadır. Bu nedenle yağmur veya kar halinde toprağa düşmeden önce birleşmeleri ya da boyutlarını büyütmeleri gerekir.
Bunu özel yağmurlama tekniğiyle sağlamak mümkündür. Bu amaçla aşırı derecede soğumuş olan bulutlara genellikle kuru buz (yani katı karbondioksit) püskürtülerek damlacıkların kondensasyonuna (yoğuşmasına) yardım edilir ve bunların yağmur veya kar olarak toprağa inmesi sağlanır.
Yazı Önerisi: Yağmur Bulutları Neden Gri Renkli Olur?
Bulutlar Nasıl Meydana Gelir?
Su buharı içeren hava soğuyunca, uygun yoğunlaşma çekirdeklerinin (örneğin toz taneciklerinin) bulunduğu yerlerde bulutlar oluşmaktadır.
Yeryüzüne yakın olan sıcak, nemli hava yukarıya, düşük basınç bölgelerine doğru çıkar ve burada genişler; çiğlenme noktasının (sıcaklık derecesinin) altına kadar soğur.
Bu sıcaklık derecesi, havadaki suyun doygunluk durumuna geçtiği sıcaklıktır. Böylece buhar yoğunlaşır, bulut damlacıklarını meydana getirir.
Sıcak bir hava kitlesi, bir dağın üzerinden aşarken de bu damlacıklar oluşabilmektedir. Bu olay sırasında hava enine dalga hareketi yapar, bu sırada yoğunlaşma noktasını kısmen aşar ve dalganın kenarında durağan bir bulut oluşur. Bulutlar daha başka yollarla da meydana gelebilmektedir.
Bulut Çeşitleri
Üç temel bulut çeşidi vardır. Bunlar kümülüs, sirüs ve stratus bulutlarıdır.
Kümülüs (Cumulus) Bulutları
Kümülüs bulutları genellikle dağ ya da karnabahar biçiminde olurlar. 600 metreden 4000 metreye kadar olan yüksekliklerde bulunan bu bulutlar, geçici olarak stratosfere kadar uzanabilirler.
Sirüs (Cirrus) Bulutları
Sirüs (cirrus) bulutlarının hemen tümü buz kristallerinden oluşur. Tüylü bir görünümleri vardır ve yaklaşık 6000 metrelik yüksekliklerde bulunur.
Stratus Bulutları
Stratus bulutları ise yerle 1500 metre yükseklik arasında bulunur.
Bunlardan başka bulut çeşitleri de vardır. Bu karma bulut biçimleri arasında sirostratus, sirokümülüs, altokümülüs, altostratus, kümülonimbus, stratokümülüs ve nimbostratus bulutlarını sayabiliriz.