Hedy Lamarr: Kablosuz İletişimin Kraliçesi

Hedy Lamarr, MGM’in “Altın Çağı” sırasında Yahudi kökenli bir sinema oyuncusuydu. MGM yayıncıları tarafından “dünyanın en güzel kadını” olarak kabul edilen Lamarr, beyaz perdeyi Clark Gable ve Spencer Tracy gibi yıldızlarla paylaştı. Yine de Lamarr güzel bir yüzden çok daha fazlasıydı. Zira Wi-Fi, Bluetooth gibi kablosuz iletişim teknolojilerinde kullanılan “frekans atlamalı teknolojiyi” icat etmişti.

Hedy Lamarr Kimdir?

Hedy Lamarr, 9 Kasım 1914’te Avusturya’nın Viyana kentinde doğdu. Doğduğundaki ismi Hedwig Eva Maria Kiesler idi. Ailesi Yahudiydi. Annesi Gertrud (kızlık soyadı Lichtwitz) bir piyanistti. Babası Emil Kiesler ise başarılı bir bankacıydı.

Lamarr’ın babası teknolojiyi severdi ve tramvaylardan matbaalara kadar her şeyin nasıl çalıştığını anlatırdı. Etkisi şüphesiz Lamarr’ın daha sonraki yaşamlarında teknolojiye olan coşkusuna yol açtı.

Gençken Lamarr oyunculuğa ilgi duymaya başladı ve 1933’te “Ecstasy” adlı bir filmde rol aldı. Yaşlı bir adamla sevgisiz bir evliliğe hapsolmuş ve sonunda genç bir mühendisle ilişki başlatan Eva adında genç bir eş oynadı. Film bazı sahnelerden ötürü birçok tartışmaya yol açtı. Eva’nın göğüslerinin görünmesi, ormanda çıplak koşması gibi.

Yine 1933’te Lamarr, Viyana kökenli Friedrich Mandl adlı zengin bir silah üreticisi ile evlendi. Evlilikleri mutsuzdu.

Lamarr otobiyografisinde Mandl’ın son derece sahiplenici olduğunu ve Lamarr’ı diğer insanlardan izole ettiğini belirtmişti. Daha sonra, evlilikleri sırasında kendisine özgürlük dışında her lüksün verildiğini söyleyecekti.

Lamarr, bu hayata katlanamadı ve 1936’da onu terk etmeye teşebbüs etti. Nihayet 1937’de hizmetçilerinden biri kılığına girerek Fransa’ya kaçtı.

Dünya’nın En Güzel Kadını

Lamarr, Fransa’dan da Londra’ya gitti. Burada kendisine Amerika Birleşik Devletleri’nde oyunculuk sözleşmesi teklif eden Louis B. Mayer ile tanıştı.

Çok geçmeden Mayer onu, 1926’da ölen sessiz bir sinema oyuncusundan esinlenerek Hedwig Kiesler olan adını Hedy Lamarr olarak değiştirmeye ikna etti.

Hedy, Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) stüdyosuyla ona “Dünyanın En Güzel Kadını” adını veren bir sözleşme imzaladı. İlk Amerikan filmi “Algiers” gişe hasılatı yaptı.

Lamarr, Clark Gable ve Spencer Tracy (Boom Town) ve Victor Mature (Samson ve Delilah) gibi Hollywood yıldızlarıyla birçok film çekmeye devam etti. Bu dönemde senarist Gene Markey ile evlendi ancak ilişkileri 1941’de boşanmayla sonuçlandı.

Lamarr hayatı boyunca altı defa evlenmiştir. Mandl ve Markey’den sonra John Lodger (1943-47, aktör), Ernest Stauffer (1951-52, restoran işletmecisi), W. Howard Lee (1953-1960, Texas petrolcü) ve Lewis J. Boies (1963-1965, avukat).

Lamarr’ın üçüncü kocası John Lodger’dan Denise adında bir kızı ve Anthony adında bir oğlu oldu. Hedy, Yahudi mirasını hayatı boyunca bir sır olarak sakladı. Aslında, çocukları Yahudi olduklarını ancak onun ölümünden sonra öğrendiler.

Hedy Lamarr: Frekans Atlama Teknolojisinin Mucidi

Lamarr’ın en büyük üzüntülerinden biri, insanların onun zekasını nadiren fark etmesiydi. Bir keresinde “Her kız göz alıcı olabilir, tek yapman gereken kıpırdamadan durmak ve aptal gibi görünmek.” demişti.

Lamarr doğuştan yetenekli bir matematikçiydi. Mandl ile evliliği sırasında askeri teknolojiyle ilgili kavramlara aşina olmuştu. Bu bilgi birikimi, 1941’de Lamarr frekans atlama kavramını ortaya attığında ön plana çıktı.

İkinci Dünya Savaşı’nın ortasında, radyo güdümlü torpidolar, hedeflerini vurma konusunda yüksek bir başarı oranına sahip değildi. Lamarr, frekans atlamanın düşmanların bir torpidoyu tespit etmesini veya sinyalini kesmesini zorlaştıracağını düşündü.

Fikrini George Antheil adlı bir besteciyle paylaştı. Antheil, bir zamanlar ABD mühimmatlarının hükümet müfettişi idi. Aynı zamanda uzaktan kumandalı otomatik enstrümanlarla müzikler de bestelemişti. Daha sonra bu fikri birlikte ABD patent ofisine sundular. Patent 1942’de yayınlandı.

Lamarr’ın buluşu nihayetinde teknolojide devrim yaratacak olsa da o zamanlar ordu bir Hollywood yıldızından askeri tavsiye almak istemiyordu. Sonuç olarak, fikri, patentinin süresi dolduktan sonra 1960’lara kadar uygulamaya konmadı.

Bugün Lamarr’ın buluşu, Bluetooth ve Wi-Fi’dan uydulara ve kablosuz telefonlara kadar birçok alanda kullanılan frekans atlamalı geniş spektrum (frequency-hopping spread spectrum) teknolojisinin temelini oluşturmuştur.

Son Yılları ve Ölümü

Lamarr’ın film kariyeri 1950’lerde yavaşlamaya başladı. Son filmi Jane Powell ile birlikte rol aldığı The Female Animal’dı. 1966’da Ecstasy and Me adlı bir otobiyografi yayınladı ve bu kitap en çok satanlar arasına girdi. Ayrıca Hollywood Walk of Fame’de (Hollywood Bulvarı) bir yıldız aldı.

1980’lerin başında, Lamarr Florida’ya taşındı. Burada 19 Ocak 2000’de 86 yaşında kalp hastalığı sebebi ile öldü. Yakılmış ve külleri Viyana Ormanı’na saçılmıştır.

Yazı Önerisi:
Radyonun Mucidi Guglielmo Marconi Kimdir?
Denizaltı Nedir? Nasıl Çalışır? Yapısı Nasıldır?

Kaynak:
https://www.thoughtco.com/who-was-hedy-lamarr-2076720