Kripteks Nedir? Gerçek mi Kurgu mu?

Kripteks, ünlü yazar Dan Brown’un filme de uyarlanan Da Vinci Şifresi isimli romanında geçen bir kavram. Kripteksin Leonardo da Vinci tarafından icat edildiği düşünülse de buna ilişkin bir kanıt bulunmuyor. Ek olarak Kurtlar Vadisi isimli diziyi izlemiş olanlar için de hiç yabancı gelmeyecek bir kelime. Bu yazıda kripteks nedir, neye benzer ve kripteksin yapısı hakkında bilgiler bulacaksınız.

Kripteks Nedir?

Kripteks, gizli mesajları gizlemek için kullanılan taşınabilir (mobil) kasayı ifade eden bir cihazdır. Yazar Dan Brown tarafından 2003 yılında yayınlanan Da Vinci Şifresi kitabında adı geçen yeni bir terimdir. Roman, mucit olarak Leonardo da Vinci’yi adlandırırken, yazar muhtemelen başka kaynaklardan ilham almıştır.

Kripteks kelimesi gizli veya saklanmış anlamına gelen “kriptoloji” ile el yazması eski bir kitap veya tarihi bir belge anlamına gelen “kodeks” kelimelerinin birleşiminden meydana gelmektedir. Dan Brown’un bu fikri ilk defa zanaatkar Justin Kirk Nevins tarafından 2004 yılında hayata geçirilmiştir.

Kripteks Nasıl Çözülür?

Kriptex tam olarak bisikletlerde kullanılan şifreli kilit gibi çalışır. Görünüm itibari ile bir silindire benzer. Buna göre cihaz, silindirin açılması için doğru sırayla düzenlenmesi gereken sayıları ve sembolleri gösteren bir dizi dönen diskten oluşur.

Bu diskin içinde korunan bilgilerin yazılı olduğu ince bir kağıt veya papirüs tomarı gizlenmiştir. Güvenlik önlemi olarak bu tomar narin bir sirke şişesinin etrafında sarılmıştır. Eğer ki parola bilinmiyorsa ve kripteks açılmaya çalışılırsa, şişe kırılır ve sirke mürekkebi çözer. Böylece yazılı belge veya metin okunamaz olur.

Hediye olarak sevdiklerinize verebileceğiniz, eşyanızı saklayacağınız veya dekoratif bir süs olarak kullanabileceğiniz zarif tasarımlı kripteks. Göz atmanızda fayda var.

Tarihçe

Kripteksin mucidinin Leonardo da Vinci olduğu yönünde bir kayıt olmadığını belirtmiştik. Çünkü kripteks tarzı bir mekanizma fikri Leonardo da Vinci’nin 1452’de doğumundan çok önce geliştirilmiştir.

Arap mühendis Cezeri şifreli kilitlerin tasarımını 12. yüzyılda tanımlamıştır. Zira buna ilişkin kayıtlar 1420’den kalma bir el yazması ve bir dizi çizim içeriyor.

Sayılar veya rakamlarla yazılmış disklerin döndürülmesi ilkesi, gizli mesajların şifrelenmesine de imkan sağlar. Örneğin Thomas Jefferson, gizli mesajları kodlamak ve kodunu çözmek için 1790’da “Jefferson Diski” olarak bilinen şeyi icat etti.

Hatta bu ilke, 1920’lerde ABD ordusu tarafından kullanılan M-94 şifreleme silindirine de uygulanmıştır. 1915 yılında geliştirilen Alman Enigma sistemi ile de ün kazanmıştır. Mesajları karıştırmak ve çözmek için rotorlar ve diskler kullanan bu cihaz da kriptekse çarpıcı benzerlik göstermektedir.

Sonuç

Da Vinci Şifresini okuyanlar kripteksin hikayenin merkezinde olduğunu bilirler. Zira romanda, ana karakterler kripteksin şifresini çözmek için bir tarihi noktadan diğerine ipucu peşinde koşarlar.

2003 yılında gişe rekorları kıran romanda bahsedilmesinden bu yana, kripteks kendi başına popüler bir bulmaca haline geldi. Hatta hediye kripteksler ve filmde gördüğümüz kripteksin taklitleri oldukça ilgi gördü.

Gizemli ve bir o kadar da merak uyandıran kriptekse ilişkin derlediğimiz yazımızın sonuna geldik. Yazımızın merak edip öğrenmek isteyenler için faydalı olmasını dileriz.

Yazı Önerisi:
Kar yağarken neden sessizlik olur?