Yeryüzünde insan yaşamını rahatsız edecek onca şey var: Depremler, tsunamiler, volkanik patlamalar, terör ve nükleer patlamalar, vb. Tüm bunlar bulunduğunuz bölgeyi hadi olsa olsa bir kıtayı etkiler. Yani etkileri daha çok lokaldir. Dünya’nın sıcaklığındaki değişikliği düşündüğümüzde senaryo tamamen değişir. Zira bu durum yani küresel ısınma, insanoğlunun karşılaştığı her şeyden çok ama çok daha büyük bir tehdittir. İşte bu yazıda küresel ısınma nedir, küresel ısınmanın nedenleri ve küresel ısınmanın etkileri üzerine bilgiler bulacaksınız.
Küresel Isınma Nedir?
En yalın tanımı ile küresel ısınma, Dünya’nın ortalama sıcaklığının kademeli olarak yükselmesidir. Yaşam üzerindeki etkileri çok yıkıcıdır. Zira dünyadaki birçok türün hayatta kalmasını zorlaştırır, hatta neslinin tükenmesine neden olur.
Dünya daha önce birçok sıcaklık değişikliğinden ve birkaç buzul çağından geçti. Az miktardaki sıcaklık değişiminin etkisi çok büyüktür. Eğer dünya ısınırsa buzullar erir, tam tersi olarak sıcaklık düşerse buzullar oluşur.
Küresel Isınmanın Nedenleri
Küresel ısınma, gezegenin genel sıcaklığının uzun vadeli ısınmasıdır. Bu ısınma eğilimi uzun süredir devam etse de fosil yakıtların yakılması nedeniyle hızı son yüz yılda önemli ölçüde artmıştır.
İnsan nüfusu arttıkça, yakılan fosil yakıtların hacmi de arttı. Fosil yakıtlar arasında kömür, petrol ve doğal gaz bulunur ve bunların yakılması Dünya atmosferinde “sera etkisi” olarak bilinen duruma neden olur. Peki nedir bu sera etkisi?
Sera Etkisi
Biliyoruz ki bir sera içindeki havayı atmosferden daha sıcak tutar. Benzer şekilde Dünya atmosferi de sera gazı içerdiğinden aynı şekilde davranır. Güneş ortaya çıktığında Dünya’nın yüzeyi ısınır, ancak gün batımında atmosfer ısıyı belli oranda hapseder ve Dünya’nın atmosferini ve yüzeyini daha sıcak tutar.
Sera etkisi, güneş ışınlarının atmosfere nüfuz etmesi, ancak bu ısının yüzeyden yansıtılmasıyla uzaya geri kaçamamasıdır.
Fosil yakıtların yanması sonucu oluşan gazlar, ısının atmosferden çıkmasını engeller. Sera gazları olarak bilinen ve küresel ısınmaya neden olan bu gazlar; karbondioksit, kloroflorokarbonlar, su buharı, metan ve azot oksittir.
Küresel ısınmaya neden olan bir diğer etken ise insan faaliyetleri ile ağaç sayısındaki azalmadır. Ağaçlar yiyecek yapmak için fotosentez sürecinde karbondioksit tüketir. Dolayısıyla havanın temizlenmesine ve sera gazı miktarının azalmasına yardımcı olur.
Fakat başta karbondioksit olmak üzere sera gazı miktarı artıyor ve ağaç sayısı azalıyor. İşte bu durumlar şüphesiz Dünya’nın ortalama sıcaklığını artırmakta ve dünyadaki yaşamı tehlikeye atmaktadır.
Küresel Isınmanın Etkileri
Küresel ısınmanın bazı önemli etkilerini maddeler halinde aşağıdaki şekilde sayabiliriz.
- Buzulların erimesi: Artan sıcaklık sebebi ile kaybolan buzullar, karların erkenden erimesi ve şiddetli kuraklıklar su kıtlığına neden olacaktır.
- Okyanus seviyesinde yükselme: Eriyen buzullar okyanus seviyesini yükseltir. Bu durum kıyı bölgelerinde sele neden olur.
- Ekosistem değişiklikleri: Ormanlar, resifler, çayırlar gibi habitatların ve besin zincirinin bozulmasına neden olur. Bu durum birçok bitki ve bazı hayvanların neslinin tükenmesine sebep olacaktır.
- Salgın hastalıklar: Artan hava kirliliği çeşitli patojenlere elverişli ortam oluşturur. Bu durum alerji, astım ve bulaşıcı hastalıklara yol açar.
Yazı Önerisi:
Fosil Yakıtların Zararları: İklim, Çevre ve Sağlık Etkileri
Zooloji Nedir? İnceleme Alanları Nelerdir?
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Dünya’nın ortalama sıcaklığının kademeli olarak yükselmesidir. Yaşam üzerindeki etkileri yıkıcıdır.
Fosil yakıtların (petrol, kömür ve doğal gaz) kullanılması ve ağaç sayısının azalması.
Sera gazları olarak da bilinen bu gazlar; karbondioksit, kloroflorokarbonlar, su buharı, metan ve azot oksittir.
Buzulların erimesi, okyanus seviyelerinin yükselmesi, ekosistem değişiklikleri ve salgın hastalıklar.