Anasayfa » Bilgi » Mahya Nedir? Mahya’nın Tarihi ve Özellikleri

Mahya Nedir? Mahya’nın Tarihi ve Özellikleri

En çok bilindiği hali ile “Hoş geldin ya Şehr-i Ramazan” yazısına verdiğimiz isim olan Mahya, Ramazan ayına kavuşmanın en önemli göstergesi ve sembollerinden. Camilerde minarelerin arasına asılan bu ışıklı yazı aynı zamanda kültürümüzün çok kıymetli bir parçası. Bu yazıda Camilerimizin inci kolyesi mahya nedir, mahyanın tarihi ve yapısı üzerine derlediğim bilgileri paylaşacağım.

Mahya nedir? Daha çok Ramazan ayında cami minareleri arasına yazılan yazı
Mahya nedir? Daha çok Ramazan ayında cami minareleri arasına yazılan yazı

Mahya Nedir?

Kelime anlamı olarak Mahya (veya Mahye), Ramazan ayında camilerin minareleri arasındaki iplere tutturulan kandil ve elektrik ampulleriyle yazılan yazı ya da oluşturulan resimdir.

Mahya aynı zamanda yapılarda tavan kirişlerinin bağlantısını sağlayan direğe verilen isimdir. Ayrıca mahya adı, minare arasına çekilen ip için de kullanılmaktadır.

Mahya, Farsça “ay” anlamına gelen “mah” kelimesi ile Arapça -iyye son eki ile oluşturulan “mahiyye (aylık, aya özel)” kelimesinden türetilmiştir.

Mahya uygulaması ilk zamanlarda sadece Ramazan ayında yapıldığından “Ramazan ayına özel” anlamını kazanmıştır. Fakat günümüzde Ramazan ayı ile birlikte diğer önemli gün ve gecelerin akşamlarında da mahyalar gerilmektedir.

Mahya’nın Tarihi

Mahyanın ne zaman ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Bazı kaynaklara göre ise 16. yüzyıl Alman ilahiyatçısı ve Oryantalist Salomon Schweigger, İstanbul’u ziyaret eder. Ve ünlü seyahatnamesinde mahyalardan söz eder.

Bununla birlikte ilk mahya uygulamasının, 17. yüzyıl İznik çinileriyle süslü ve altı minareli tek cami olan Sultanahmet Camii’nde yapıldığı söylenir. Zira “Mahya: Müslüman İstanbul’a Mahsus Bir Gelenek” kitabının yazarı İsmail Kara, kitabında ilk mahyanın Sultanahmet Camii’nde gerildiğini belirtmiştir. Ayrıca 1617 yılında tüm İmparatorluk camilerinde mahya uygulamasının yapılmasının kararlaştırıldığını da eklemiştir.

Bir diğer kaynakta ise Osmanlılarda 1723’de iki ya da daha çok minaresi olan camilerde mahya kurulması için ferman çıkarıldığı yazmaktadır.

Mahya’nın Yapısı

Mahya bir Türk geleneği olup ülkemize özgüdür. Gelenek ilk başladığında elektrik olmadığı için, yazıyı tasarlayan Mahyacı, mesajı bir minareden diğerine halatlar ve zeytinyağı kandilleri ile bağlardı.

Mahyalar çoğunlukla, Ramazan ayının on beşine kadar yazıyla, ondan sonra da resimle kurulurdu. Günümüzde ise kimi camilerde Ramazan aylarında elektrik lambalarıyla ve Türkçe olarak mahyalar hazırlanmaktadır.

Minarelerin arasına asılan bu ışıklı yazılar uzaktan da görülebilecek şekilde büyük harflerle dini mesajlar göstermektedir.

400 Yıllık Gelenek

Mahya yaklaşık 400 küsur yıldır devam eden bir geleneğimiz. Mübarek Ramazan aylarında ayetlerden alıntılarla manevi coşkuyu artırır.

Her yıl “11 Ayın Sultanı” için minareler mahyalarla süslenmektedir. Görenleri büyüleyen bu ışıklar “Oruç tut, sıhhat bul”, “Hoş geldin Ya Şehr-i Ramazan”, “Ramazan Berekettir” gibi yazılarla hem Ramazan ayına atıfta bulunur hem de bazı dini mesajlar verir.

Yazı Önerisi:
Fıtır Sadakası Nedir? Ne Zaman Verilir?

Kaynak:
https://www.dailysabah.com/arts/keeping-an-old-art-alive-mahyas-adorn-istanbuls-minarets/news
https://www.trtworld.com/magazine/one-of-istanbul-s-last-illumination-artists-and-his-ramadan-messages-27193
https://www.hurriyetdailynews.com/mahyas-to-light-up-turkish-mosques-during-ramadan-163863
Milliyet Büyük Ansiklopedi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir