Mohandas (Mahatma) Karamchand Gandhi Kimdir?

Mahatma Gandhi Hindistan’ın bağımsızlık hareketinin lideri. Kötülüğe karşı şiddet içermeyen direniş gösteren ve adına Satyagraha (Gerçeğin Gücü) denilen hareketin öncüsü. Bu hareket ile Hindistan’ı bağımsızlığına kavuşturan Gandhi bir çok insan hakları ve özgürlük savunucularına ilham kaynağı olmuştur. Bu yazıda Mahatma Gandhi (Gandi) kimdir, hayatı ve direniş mücadelesi üzerine bilgiler bulacaksınız.

Mahatma Gandhi Kimdir?

Gandhi 1869-1948 yılları arasında yaşamış Hintli siyaset adamıdır. 2 Ekim 1869’da Porbandar’da dünyaya geldi. Hindistan’ın bağımsızlığı için üstlendiği siyasal rolü, daha çok idealist ve ütopik bir düşünür ya da din adamı gibi oynamıştır.

Brahmancılık’ın Vişnu inanışına bağlı varlıklı bir tüccarın oğluydu. Vişnu inancı her türlü şiddete karşı çıkar ve evrendeki her şeyin ölümsüzlüğünü benimserdi. Ayrıca yaşayan hiçbir şeye zarar vermemeyi öğütlerdi. Bu yüzden Gandhi et yemezdi. Dolayısıyla Vişnu inanışlarına aykırı düşmeyen bir eğitim yaptı.

1887’de Bombay Üniversitesi’nde başlattığı tıp öğrenimini bu nedenle bıraktı. Hukuk öğrenimi görmek için İngiltere’ye gitti (1888). Orada kapitalizmin değerlerine karşı çıkan ve uzlaşmacı düşünceler öne süren Annie Beşant, George Berhand Shaw gibi ünlülerle tanışmış ve onlardan etkilenmiştir.

“Bizi yok edecekler şunlardır: İlkesiz siyaset, vicdanı sollayan eğlence, çalışmadan zenginlik, bilgili ama karaktersiz insan, ahlaktan yoksun bir iş dünyası.”

Mahatma Gandhi

Satyagraha: Gerçeğin Gücü

1891’de Hindistan’a dönerek bir süre avukatlık yaptı. İki yıl sonra ise, bir şirkette çalışmak üzere Güney Afrika’ya gitti. Gandhi bu yolculuğa çıkarken, orada siyasal bir önder olacağını ve 20 yıl boyunca görüşlerini netleştirecek olan bir savaşım sürdüreceğini düşünmemişti.

Güney Afrika’da yaşayan Siyahlara ve Hint kökenlilere yönelik ırkçı baskılar, Gandhi’yi bir insan olarak, insan onurunu savunmaya yöneltti. Natal Yasama Meclisi’nde Hintlilerin oy hakkının kaldırılmak istenmesi üzerine İngiliz yönetimine yüzlerce protesto dilekçesi gönderilmesini sağladı. Ancak 1899’daki savaşta Boerlere karşı İngilizleri destekledi ve gönüllülerden bir ilkyardım ekibi kurdu.

1906’da ise Satyagraha (Gerçeğin Gücü) adıyla anılacak olan şiddete başvurmayan eylemlerinin ilkini, Transvaal hükümetinin Hintlilere yönelik baskıları üzerine gerçekleştirdi. Kutsal kitapları, Hinduizmi inceleyen ve Lev Tolstoy ile Thoreau’nun etkisinde kalan Gandhi, 1914’te Hindistan’a dönünce maddi zenginlikten ve cinsel isteklerden arınmış bir yaşam kurmaya çalıştı.

Bağımsızlık Hareketinin Öncüsü

Gandhi, Hindistan’ın bağımsızlığı için pasif direnişi (Ahimsa) benimsedi. 1920’de, Hindu ve Müslüman halkı bu tür bir direnişe yöneltti. Halk, İngiliz mallarını boykota; onlarla iş birliğinden kaçınmaya, yargı ve yönetim organlarını dikkate almamaya başladı.

Hint Ulusal Kongresi (Kongre Partisi) etkin bir siyasal örgüte dönüştü. 1922’de tutuklanan Mahatma Gandhi, iki yıl sonra tutuk evinden çıkınca ulusal kahraman olarak karşılandı.

Tüm Hindistan’a yayılan pasif direnme eylemi öylesine etkili oluyordu ki, İngilizler Hintlilere yönetimde daha çok temsil olanağı vermek zorunda kaldı.

Tuz Yürüyüşü

1930’da Hint halkının tuz üretmesini yasaklayan ve ağır vergiler içeren yasayı protesto eden Gandi İngilizlere karşı ikinci bir direnişe başladı. Bu amaçla Umman Denizine doğru 390 kilometrelik bir yürüyüşe çıktı.

24 gün süren yürüyüşün ardından etrafındakilerle deniz suyunu kaynatarak tuz elde ettiler. Bunun üzerine artan protestolar sonucunda Gandhi dahil 60 bin Hintli hapse girdi.

“Haydi beni bir daha tutuklayın İngilizler. Ama görüldü ki tutuklama ve öldürmeyle iş bitmiyor. İşte Türkler, kendi cenaze merasimi için hazırlanan tabutlarını, sahiplerinin başlarına geçirdiler!”

Mahatma Gandhi

Mahatma Yani “Yüce Ruh”

1931’de Londra’da toplanan ve Hindistan Kongre Partisi adına Gandhi’nin de katıldığı konferans başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bunun üzerine Gandhi açlık grevine başladı.

Her seferinde tutukevine atılan Gandhi, sessiz direnişini sürdürüyordu.

1934’te Kongre Partisi’ndeki görevini gençlere bıraktı. Yine de ulusal önder hep oydu. Bu yüzden ünlü Hint ozanı Kabirdranath Tagore, ona, Mahatma (Yüce Ruh) dedi. Ve ondan sonra Hindistan halkı, Gandhi’yi hep bu adla çağırdı.

İngilizlerin uyguladığı böl ve yönet politikası ülkede Hindular ile Müslümanlar arasında çatışmalara yol açıyordu; Gandhi, açlık grevi yaparak buna karşı koydu.

Son Yılları ve Ölümü

Gandi, İngiliz sömürgeciliği 1947’de son bulduğunda yapılan bağımsızlık törenlerine katılmadı. Çünkü o, Hindularla Müslümanların birlikte yaşadığı bir ülke görmek istiyordu.

Delhi’de, 30 Ocak 1948’de dua etmeye giderken bağnaz bir Hindu tarafından katledilmiştir.

Gandhi’nin Başlıca Eserleri

• The Story of my Experiments with Truth (Yaşadığım Gerçeğin Öyküsü, 2 cilt, 1927-1929)
• Collected Works of Mahatma Gandhi (Mahatma Gandhi’nin Toplu Yazıları, 4 cilt, 1958)