Origami Nedir? Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Kağıt zaman geçtikçe eskiyip bozulduğundan, origami’nin icadı için kesin bir takvim bulmak zordur. Kağıdın M.S. 105 civarında Çin’de icat edildiği genel olarak kabul edilmektedir. Japonlar ilk olarak altıncı yüzyılda kağıdı kullandılar. Diğer kültürlerin çeşitli kağıt katlama biçimleriyle uğraştığı doğrudur. Ancak kağıdın bir sanat aracı olarak kullanılmasıyla ilgili olasılıkları ilk keşfeden Japonlardı. Bu yazıda origami nedir, ne manaya gelir ve nasıl ortaya çıkmıştır hep birlikte göreceğiz.

Origami Nedir? Ne Manaya Gelir?

Origami başlangıçta orikata (katlanmış şekiller) olarak biliniyordu. Ancak 1880’de bu el sanatı origami olarak tanınmıştır. Origami terimi Japonca oru (katlamak) ve kami (kağıt) kelimelerinden gelir.

Bu terimin neden seçildiği bilinmemektedir. Ancak bilim adamları okul çağındaki çocukların bu terimi yazma ve öğrenmelerinin çok kolay olduğunu düşündüklerini belirtmişlerdir.

Popülerlik

Bugün, kağıt ucuz bir el sanatı kaynağı olduğu için birçok insan origami figürlerini nasıl katlayacağını öğrenme fikrine ilgi duyuyor. Bununla birlikte, origami ilk kez uygulandığında yalnızca seçkinler için bir zanaattı. Japon rahipler, dini amaçlar için origami figürlerini katladılar.

Origami çeşitli resmi törenlerde de kullanılmıştır. Örneğin Japon bir çiftin düğün resepsiyonunda sake şişeleri kağıt kelebekler ile süslenmiştir. Tsutsumi yani katlanmış kağıt hediye paketleri, bazı törenlerde samimiyeti ve saflığı simgelemek için kullanıldı. Değerli bir hediyeye eşlik eden katlanmış kağıt parçaları olan Tsuki, bu modeller bir özgünlük sertifikası görevi göreceğinden törensel kağıt katlamanın bir başka örneğidir.

Kağıt daha uygun fiyatlı hale geldikçe, sıradan insanlar hediye olarak origami figürleri yapmaya veya yazışmaları için katlanmış kartlar ve zarflar oluşturmaya başladılar. Origami ayrıca bir eğitim aracı olarak kullanılmaya başlandı. Çünkü katlama işlemi matematik çalışmasıyla ilgili birçok kavramı içermektedir.

Origami ile ilgili ilk kitap, Akisato Rito tarafından yazılan ve 1797’de yayınlanan Hiden Senbazuru Orikata’dır. Kitap geleneksel turna kuşunun ve çeşitlerinin yapılışını tanıtan en eski origami kitabıdır. Ancak bu kitap, bir dizi talimattan çok kültürel gelenekler hakkındaydı. Japonya’da bir kişi kağıttan 1000 turna katlarsa özel bir dilek hakkı elde edeceğini söyleyen geleneksel bir hikaye vardır.

Akira Yoshizawa

Akira Yoshizawa genellikle “origaminin büyük ustası” olarak bilinmektedir. 1911’de doğan Yoshizawa, ilk kez çocukken origami öğrenmiştir. 20’li yaşlarında, origami bilgisini, işlerini tamamlamak için gerekli geometri kavramları üzerinde çalıştığı fabrikada yeni çalışanlara öğretmek için kullandı.

1954’te Yoshizawa, Atarashi Origami Geijutsu’yu (Yeni Origami Sanatı) yayınladı. Bu çalışma, belirli bir modelin nasıl katlanacağını açıklarken bugün kullandığımız sembollerin ve notasyonların temelini oluşturdu. Aynı zamanda Yoshizawa’yı bir origami süperstarına dönüştürdü.

Yaşamının kalan kısmında diğer dünya ülkelerine origami teknikleri konusunda daha fazla farkındalık oluşturmaya çalıştı. Bu sayede Japonya’ya bir “kültür elçisi” olarak hizmet etmiş oldu.

Yoshizawa 2005 yılında vefat etti. Ancak yaşamı boyunca 50.000’den fazla farklı figür oluşturduğu tahmin ediliyor. Ne yazık ki, bu modellerden sadece birkaç yüzü, yayınlanmış origami kitaplarında resmi olarak belgelenmiştir. Yoshizawa ayrıca kağıdı ıslak katlama origami tekniğine de öncülük etti. Bu teknikte daha yuvarlak ve daha yontulmuş bir görünüme sahip kıvrımlar oluşturmak için kağıt su spreyi ile nemlendirilir. “Akira Yoshizawa” adlı çalışmasını içeren harika bir kitap Eylül 2016’da yayınlandı.

Modern Varyasyonlar

Origami başlangıçta herhangi bir kesmeye veya yapıştırmaya izin vermedi. Ancak yıllar geçtikçe standartlar önemli ölçüde gevşedi. Bugün, nihai tasarıma daha fazla stabilite sağlamak için bir tür kesme veya yapıştırma içeren modellere sahip birçok origami kitabı göreceksiniz.

Origami’nin geliştiği bir başka yol da, figürlerin artık yalnızca origami kağıdıyla katlanmaması. Bugün, ambalaj kağıdı, daktilo kağıdı, karalama defteri kağıdı ve çeşitli el yapımı kağıt türleri ile çalışan kağıt katlama meraklılarını bulabilirsiniz. Ayrıca eski gazete ve dergi yaprakları ile origami yapmayı içeren bir “yeşil” işçilik eğilimi de bulunmaktadır.

Son olarak nakit para şeklindeki bir hediyeyi origami figürleri ile benzersiz bir şekilde sunabilirsiniz. Ancak bu işçilik paranın boyutlarına göre oluşturulabileceğiniz modelleri takip etmenizi gerektirecektir.

Kaynak:
https://www.thesprucecrafts.com/brief-history-of-origami-2540653