Radar Nedir? Radarın Yapısı ve Kullanım Alanları
Özellikle araç kullanan kişilerden zaman zaman duyarız değil mi? Radara yakalanmışım, şu kadar ceza geldi. Yani hemen hepimiz radarın seyir halindeki araçların hızını tespit ettiğini biliyoruz. Peki sadece trafikte mi kullanılıyor? Tabi ki hayır. Radarın daha bir çok önemli kullanım alanı var. Merak edenler için bu yazıda radar konusuna değineceğim. Yazının sonraki başlıklarında radar nedir, ne işe yarar, radarın tarihi, çalışma prensibi ve kullanım alanlarına ilişkin bilgiler bulacaksınız.
Radar Nedir? Ne İşe Yarar?
Çıplak gözle görülemeyecek ya da özellikleri algılanamayacak kadar uzaktaki, hareketli ya da hareketsiz cisimleri tespit etmeye, konumlarını belirlemeye ve izlemeye yarayan aygıttır. Aslında elektromanyetik dalgaların, engellerden yansıması ilkesine göre çalışır.
Adını, radyo algılama ve uzaklık ölçümü anlamına gelen, İngilizce RAdio Detection And Ranging sözcüklerinin baş harflerinden alır.
Radar Ne Zaman Bulundu?
İlkeleri 1911’lerde anlaşılan radarın ilk örneği 1925 yılında gerçekleştirilmiştir. İlk olarak 1933’te Amerika Birleşik Devletleri’nde Breit ve Tuwe tarafından atmosferin iyonlaştırıcı katmanlarının uzaklığının ölçülmesinde kullanılmıştır.
1936 yılında ise İngiliz Robert Alexander Watson Watt tarafından hava savunmasında kullanılmıştır. Bu amaçla Robert Watt düşman uçaklarını tespit edecek şekilde radarı geliştirmiştir.
Radarın Yapısı ve Çalışma Prensibi
Radar, parabolik yansıtıcılı bir verici ile, yansıyan dalgaları algılayacak biçimde geliştirilmiş duyarlı bir alıcıdan oluşur. Alıcı anten uçlarındaki, zayıf elektrik sinyalleri, elektronik bir düzenekle kuvvetlendirilmektedir. Bu sinyaller straposkop benzeri, flüorışıl bir ekran üzerinde, ışıklı noktalar biçiminde beliren görüntülere dönüştürülmektedir.
Radarın, verici anteni besleyen beyni, temelde bir osilatörden oluşur. Elektromanyetik dalgaların yansıyabilmeleri için, bunların çok dar ve çok kısa süreli demetler halinde yayınlanmaları gereklidir. Bu sebeple radarlarda kullanılan osilatörler, kilowatt’lar düzeyinde güçlerle, 100 MHz (100×10^6 Hz) ile 100 GHz (100×10^9 Hz) arasında değişen frekanslarda çalışırlar.
Erişim güçle, duyarlılık ise frekansla orantılı olarak artar. Kullanım amaçlarına göre, radarların verici ve alıcı antenleri sabit ya da eksenel bir dönme hareketi yaparak, belli bir uzay bölgesini tarayan türden olabilir.
4. Radar Nerelerde Kullanılır?
Radar aslında yaygın olarak II. Dünya Savaşı yıllarında kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ise gemi ve uçaklarda seyir güvenliği açısından kullanılmaktadır. Ayrıca sivil ve askeri havacılıkta güvenlik ve savunma, astronomide gezegenlerin incelenmesi amacıyla da kullanılmaktadır.
Öte yandan günümüzde, donatıldıkları bilgisayar sistemlerinin de yardımıyla yayımlanan ve yansıyan dalgalar arasındaki faz farkından yola çıkarak (Doppler Olayı), hareketli bir cismin hızını belirleyebilen radar türleri, özellikle kara trafiğinde, hız kontrolü amacıyla kullanılmaktadır.
Kaynak
Milliyet Büyük Ansiklopedi