Uzaktan Kumanda: Tarihi ve Çalışma Mantığı

İlk TV’ler çıktığında kanal değiştirmek için günümüzdeki uzaktan kumanda gibi bir aygıt yoktu. Kanal değişimi veya ses ayarı için TV’nin yanına gidip üzerindeki düğmeleri elle çevirmek gerekiyordu. Uzaktan kumandadan bahsedince belki akla ilk gelen TV’ler oluyor. Ama otopark kapısından tutun da ev eğlence sistemleri dahil bir çok alanda bu cihazlar yaygın olarak kullanılmakta.

Peki uzaktan kumandalar hayatımıza nasıl girdi? Uzaktan kumandayı kim icat etti? Uzaktan kumanda nasıl çalışır? gelin birlikte görelim.

Uzakta Kumandanın Tarihi

Dünyanın ilk uzaktan kumanda cihazları, Alman donanması tarafından 1. Dünya Savaşı zamanında kullanılmıştır. Alman donanması bu cihazlar ile radyo kontrollü motorbotlarını müttefik teknelerine yönlendirmişlerdi.

2. Dünya Savaşı’nda hem Amerika Birleşik Devletleri hem de Almanya bombaları patlatmak için uzaktan kumanda kullandı. Chicago’daki Era Meter Company, 1948’de otomatik bir garaj kapısı açıcı sistemi halkın hizmetine sundu.

1950’de Zenith, Lazy Bones adı verilen bir TV uzaktan kumandası geliştirdi. Uzaktan kumandayı televizyona uzun bir kablo bağlamıştı. Uzaktan kumanda, TV üzerindeki kanal ayarlayıcıyı döndürecek bir motoru etkinleştirmekteydi. O günlerde kanal ayarlayıcılar elektronik değil mekanikti.

Yazı Önerisi: Televizyonun İcadı: İlk Televizyonu Kim İcat Etti?

Eugene Polley, 1955’te Flash-Matic adlı ilk kablosuz TV kumandasını icat etti. Bu amaçla TV ünitesinin dört köşesine fotoseller yerleştirdi. Bunların üzerine ışık düşürerek açma-kapama, ses ve kanal seçimi işlevlerini çalıştırdı. Yani aslında her köşede alıcı fotosellerin ayrı bir görevi vardı. Ancak insanlar hangi köşedeki fotoselin hangi işlevi yerine getirdiğini karıştırdılar. Ayrıca güneş ışığı kontrolleri etkinleştirerek ortalığı tam manasıyla alt üst etti.

Ardından Zenith, 1956’da ultrasonik dalgalar kullanan Space Command isimli aygıtı çıkardı. Günümüzün pille çalışan uzaktan kumandalarının aksine, Space Command tamamen mekanikti. Bir düğmeye basmak, kumandanın içindeki küçük bir çekicin ultrasonik bir ses üreten bir alüminyum çubuğa çarpmasına neden oluyordu.

TV, çeşitli tıklamaları açma veya kapatma, sesi kapatma, sesi artırma-azaltma veya kanalı değiştirmek için komutlar olarak yorumladı. Her düğmeye basıldığında, insanların kontrol cihazını “tıklayıcı” olarak adlandırmaya başlamasına yetecek kadar gürültü oluşmaktaydı.

Uzaktan Kumanda Nasıl Çalışır?

Bugün, TV’ler, DVD ve CD oynatıcılar ile ev eğlence sistemleri için uzaktan kumandaların çoğu ışık kullanır. Ama bu bizim göremediğimiz bir ışık türüdür. Dalgaları kırmızıdan daha uzun, ancak radyo, televizyon veya mikrodalgalardan daha kısa olan kızılötesi (Infra Red = IR) ışık.

Elimizde bulunan IR uzaktan kumanda bir vericidir. Ve girdiğimiz komutu temsil eden bir ikili kod (0,1) gönderir. TV, müzik seti veya benzeri başka bir cihaza doğrulttuğunuz uzaktan kumandanın ucuna bakarsanız, IR ışığını yayan açıklığı veya bağlantı noktasını görebilirsiniz.

TV’de vericiden gelen IR ışığını alan, ikili sinyali (0’lar ve 1’ler serisi) sıralayan ve ses kontrolü veya kanal değiştirme gibi komutları gerçekleştiren bir alıcı cihaz vardır. IR uzaktan kumandalar görüş alanıyla sınırlıdır ve çoğu amaç için yeterli olan bir menzile sahiptir.

Yazı Önerisi: NFC Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?

Garaj kapılarını açmak için kullanılan uzaktan kumandalar, 300 ila 400 megahertz (MHz) arasındaki radyo dalgalarını kullanır. Araba kapılarını ve giriş kapılarını açmak için de yapı benzerdir.

Sadece kullanılan radyo dalgalarının frekansı değişkenlik gösterebilir. Örneğin, Kuzey Amerika’da yapılan arabalar için 315 MHz ve Avrupa ve Asya’da yapılan arabalar için 434 MHz kullanılmaktadır. Çoğu uzaktan kumandalı oyuncak için ise aynı frekanslar kullanılmaktadır.

Radyo dalgaları duvarlar ve cam gibi malzemelerden geçebilir. Bu da dalgaların garaj kapımızı açmak için ön camımızdan geçebileceği anlamına gelir. Ve menzil genellikle en az 30 metre civarındadır.

Sonuç ve Değerlendirme

Evet, oldukça kullanışlı olan uzaktan kumandalar hayatımızı önemli ölçüde kolaylaştırmıştır. Peki ya uzaktan kumandayı kimin alacağı konusundaki çekişme? Kanalları değiştirmek için kalkmak zorunda olmadığımızdan uzaktan kumandalar obeziteye de sebep olur mu?

İşin şakası bir yana bu kullanışlı cihazlar kötü amaçlar için de kullanılmakta. Mesela teröristler, bombaları ve el yapımı patlayıcı cihazları (EYP’ler) patlatmak için uzaktan kumanda kullanırlar.