Yağmur Nedir? Nasıl Oluşur? Çeşitleri Nelerdir?
Hani yağmur ilk yağmaya başladığında gelen bir toprak kokusu olur ya, işte ben o kokuyu çok severim. O yüzden bu yazımın konusu yağmur olsun istedim. Her ne kadar çok yağdığında sel gibi felaketler olsa da yağmur yaşam için çok önemlidir. Zira yağmur, Anadolu’da bereket olarak tanımlanır. Çünkü ekmeğin ham maddesi buğdaya can verendir. Başaklar su ile büyür, insanoğluna aş olur. Bu yazıda yağmur nedir, nasıl oluşur ve yağmur çeşitleri üzerine bilgiler paylaşacağım.
1. Yağmur Nedir?
Sözlük anlamı ile yağmur, havadaki nemin yoğunlaşmasıyla yeryüzüne düşen su biçimindeki yağışa verilen isimdir. Ve en sık görülen yağış biçimidir.
2. Yağmur Nasıl Oluşur?
Yeryüzündeki su kütleleri belli bir sıcaklıkta buharlaşarak atmosfere karışır. Sıcaklığın atmosferde herhangi bir nedenle azalması ve bu yüzden hava kütlesinin doyma sınırını aşması sonucunda, su buharının damlacıkları birleşerek ağırlaşır.
Damlaların büyümesi, bütünüyle bulutun içinde gerçekleşir. Bu oluşumda iki süreç söz konusudur. Birincisi, bulutun üzerinde yer alan buz tanecikleri, suyun katılaşmasını sağlar. Bu billurlar, yeryüzüne düşmeden erir. İkincisi ise, şiddetle yükselen hava akımları, bulutlardaki damlacıkları birleştirir.
Yağmur damlalarının çapı, düşme hızı ve belirli bir süre içinde düşen yağmur miktarı yağmurun türünü belirler. Yağış tarzına göre yağmur, çiseleme, selli yağmur, boran ve sağanak biçiminde yeryüzüne düşer.
3. Oluşumuna Göre Yağmur Çeşitleri
Oluşumuna göre yağmurlar üçe ayrılabilir. Bunlar konveksiyonel, frontal ve orografik yağmurlardır. Şimdi kısaca bu yağmur türlerine değinelim.
3.1. Konveksiyonel Yağmurlar
Yeryüzünde ısınan hava, çevresindeki hava katmanlarıyla ısı alış-verişi olmaksızın sütun biçiminde yükselir. Yükselen hava basınç yönünden farklı bir ortama girdiğinde genişler.
Bu sebeple iç enerjisi azalan hava soğur ve konveksiyonel yağmurlar oluşur. Genellikle ekvatoral kuşakta ve orta kuşağın anakaralara bağlı bölgelerinde görülür.
3.2. Frontal Yağmurlar
Orta kuşaktaki barometre düşüşlerinde sıcak ve soğuk cepheler arasında yükselen sıcak havanın genişleyerek soğuması sonucunda oluşur.
Frontal yağmurlar şiddetli ve oldukça sürekli yağmurlardır. Bunlara neden olan düşüşler, özellikle Batı ve Kuzeybatı Avrupa ile Akdeniz ve Karadeniz çevrelerinde etkili olur.
3.3. Orografik Yağmurlar
Orografik yağmurlar, nemli bir hava kütlesinin dağ sırası gibi bir engele çarparak yükselmesi ve genişleyerek soğuması sonucunda oluşurlar.
4. Diğer Yağmur Çeşitleri
Bunların dışında, atmosferde oluşan fiziksel olaylarla birlikte, su taneciklerine eklenen sarı ve kırmızı renkte, yabancı maddelerle yüklü çamur yağmurları da vardır.
Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte, yağmurların yetersiz kalması durumunda yapay yağmurlar oluşturulmaktadır. Yapay yağmurlar bir bulutun içindeki buz kütlelerine karbon gazı püskürtülerek elde edilmektedir.
5. Yağış Miktarı
Yeryüzündeki yaşamın sürmesinde büyük öneme sahip olan yağmurlar, yağmur ölçer tarafından ölçülmektedir.
Bu sayede 1 m2 ye düşen yağış miktarı, mm cinsinden belirlenmektedir.
Yazı Önerisi:
Yağmur Bulutları Neden Gri Renkli Olur?
