2. Dünya Savaşı sırasında Almanlar gizli mesajlar göndermek için Enigma isimli şifreleme makinesi kullandılar. Karmaşık şifreleme yapısı ile savaş sırasındaki haberleşmede büyük rol oynayan Enigma’nın kırılması savaşın kaderini değiştirdi. Hatta Enigma makinesi 2014 yılında, savaştan yaklaşık 70 yıl sonra gösterime giren Enigma (The Imitation Game) isimli sinema filmine konu olacaktı. Hadi gelin Enigma makinesi nedir, nasıl çalışır ve şifresi nasıl kırıldı görelim.
Enigma Makinesi Nedir?
Enigma Makinesi, çok gizli iletişimleri korumak için kullanılan bir şifreleme makinesidir. 20. yüzyılın başlarında ve ortalarında, 2. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından yaygın olarak kullanılmıştır.
Makine yetkililerin savaş boyunca diplomatik ve askeri konularda gizli ve güvenli bir şekilde iletişim kurmasına yardımcı olmuştur. Zira Enigma, Alman ordusunun savaş planlarına ilişkin stratejik mesajlar kodlayabilmesini sağlamıştır.
Enigma’yı Kim İcat Etti?
Enigma makinesi, 1. Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra Alman mühendis Arthur Scherbius tarafından icat edilmiştir.
Tarihçiler, 2. Dünya Savaşı’nda Alman ordusu tarafından kullanılan Enigma modellerinin belki de savaşın en karmaşık modelleri olduğunu öne sürüyorlar.
Bunun nedeni, benzersiz tasarımı ve karmaşık mekanik ve elektrik kombinasyonu idi. Zira bu özelikleri ile Enigma şifresinin çözümünün neredeyse imkansız olduğu düşünülmekteydi.
Enigma Makinesi Nasıl Çalışır?
Enigma temelde elektrik sinyalleri aracılığıyla şifreli mesajlar üretir. Devasa bir daktiloya benzeyen makine elektriksel ve mekanik alt sistemlerden oluşur.
Tuşların üzerinde, her harf için bir lamba bulunan bir lamba paneli vardı. Operatör, mesajın düz metin harfinin tuşuna bastığında, lamba panelinde şifreli harf yanmaktaydı.
Örneğin, “M” harfine bastığınızda, yanan lamba “T” harfi olarak şifrelenebilmekteydi. Fakat değişmeyen kesin kural şuydu: Seçilen harf, ışık panosunda asla kendisi olarak yanamazdı.
Makine, şifrenin sürekli değişmesini sağlamak için her tuşa basıldığında dönen bir dizi rotor içermekteydi. Bu rotor, makinenin ön tarafında harf çiftlerinin yer değiştirdiği bir fiş paneliyle birleştirilmişti.
Rotorlar, “Enigma kodu” olarak bilinen şeyi ortaya çıkardıkları için Enigma’nın kalbidir. Başka bir Enigma Makinesi’nin alıcı ucundaki operatör, mesajı (veya başka bir deyişle Enigma kodunu) düz metin olarak okuyabilmektedir.
Fakat alıcının mesajı çözebilmesi için rotorların ilk ayarlarını bilmesi ve ardından şifreli metni kendi makinesine girerek düz metni bulması gerekiyordu.
Enigma makinesi üzerinde 150 kentilyon muhtemel ayar yapılabilmekteydi. Her ne kadar Almanlar, Enigma’nın kırılamaz olduğuna inansalar da Enigma kodu deşifre edilecekti.
Enigma Nasıl Çözüldü?
Enigma kodu, İkinci Dünya Savaşı sırasında kırıldı. Tarihçiler, kodun kırılmasının savaşı kısalttığına ve sayısız can kaybını önlediğine inanıyor. Peki, karmaşık bir şifre makinesi nasıl kırıldı?
İngilizler ve müttefikleri Enigma makinesini ilk olarak Fransızlar için çalışan bir casusun paylaştığı Enigma kullanım kılavuzunun fotoğrafı ile gördüler. Fakat kodu çözemediler.
1932’de Polonyalılar bir Enigma makinesi üretmeyi başarmışlardı. 1939’da Alman saldırganlığının artması sonucunda bu bilgileri İngilizlerle paylaştılar.
İngiliz matematikçi ve kriptoanalist Alan Turing 2. Dünya Savaşı sırasında Enigma kodunun kırılmasına yardımcı oldu. Zira Turing ve matematikçilerden oluşan ekip çalışmalarını Enigma makinesi aracılığıyla gönderilen şifreli mesajları kırmaya odakladılar.
Çalışmalarının sonucunda hem Kuzey Afrika’da hem de Atlantik okyanusunda Alman donanmasına ait denizaltıların haberleşmesindeki mesajları okuyabildiler. Öyle ki mesajlar bazen ilk gönderildikten sonra 15 dakika gibi çok kısa bir sürede çözülebilmekteydi.
Alan Turing, Enigma kodlarını her zamankinden daha hızlı ve daha iyi kırmak amacıyla “Bombe” isimli cihazı geliştirdi. 1943 yılına gelindiğinde, her ay yaklaşık 84.000 Enigma mesajı çözülmekteydi.
Savaş birkaç yıl daha devam etti. Fakat Enigma makinesi kod çözücülerinden elde edilen istihbarat olmasaydı, savaşın birkaç yıl daha devam edebileceği varsayıldı.
İlginizi Çekebilir:
- Ekim Ayı Önemli Günler ve Haftalar Listesi [Güncel] - 16/09/2025
- IMEI Numarası Nedir, Nasıl Öğrenilir? - 09/09/2025
- 21 Eylül Dünya Barış Günü: Tarihi ve Önemi - 02/09/2025