Alaska, Norveç ya da Finlandiya’da bulunduysanız veya kuzey Kanada ve Rusya’ya gittiyseniz kendinizi şanslı hissedebilirsiniz. Çünkü bu yerler gezegenimizin en güzel doğa olaylarından biri olan Kuzey Işıklarını göreceğiz en iyi yerler. Bu yazıda bu ilgi çeken doğa olayı Kuzey Işıkları nedir ve neden olur inceleyeceğiz.
Kuzey Işıkları Nedir?
Kuzey Işıkları, Kuzey yarımkürede gece gökyüzünde görülen doğal bir ışık gösterisidir. Gece gökyüzünde dalgalanan bu göz alıcı ışıklar genellikle mavi veya yeşil renkte olurlar. Ancak kırmızı, sarı, yeşil, pembe ve mor da olabilirler.
Aslında bu ışıklar aynı şekilde Güney yarımkürede de olur. Bilim insanları bu ışıklara Aurora ismini verir. Kuzey yarımkürede bunlara Kuzey Işıkları veya Aurora Borealis denir. Güney yarımküredeki ışıklara ise Aurora Australis denir. Her iki yerde de izleyiciler harika bir ışık gösterisini görme imkanı bulurlar.
Aurora Nasıl Oluşur?
Auroraya sebep olan şey Güneş’tir. Tıpkı Dünya’daki diğer tüm doğal ışıkların kaynağı olduğu gibi.
Güneş fırtınaları sırasında enerji yüklü elektriklenmiş gazlar yayılır. Bu gazlar elektron adı verilen küçük parçacıklarla doludur. Gazlar Dünya’ya ulaştığında bu parçacıkların bir kısmı atmosfere geçer.
Elektronlar daha sonra atmosferdeki gazlarla (oksijen, azot) çarpışır. İşte Kuzey Işıkları olarak bildiğimiz renkli ışıklar bu çarpışma sonucunda oluşur. Çünkü bu çarpışma sırasında elektronlar Aurora olarak bildiğimiz fotonları ve ışık parçacıklarını serbest bırakırlar.
Peki aurora renkleri nasıl meydana gelir? Bu aslında elektronların etkileşime girdikleri gazlarla ilgilidir. Renkler ayrıca parçacıkların çarpıştığı yüksekliğe göre de değişkenlik gösterebilir.
Örneğin elektronlar Dünya yüzeyinden 240 km’den daha düşük bir seviyede oksijenle karışırsa yeşil ışık üretir. 240 km’den daha yukarıda ise kırmızı ışık üretirler.
Aurora Nerede Görülür?
Auroraları en çok Kuzey ve Güney Kutuplarına yakın yerlerde görürüz. Peki neden? Çünkü ışıklar manyetik kuvvet çizgilerini takip eder. Işıkların dans edercesine hareket ediyormuş gibi görünmesini sağlayan da budur.
Kuzey Işıkları yani Aurora Borealis, Alaska, Kanada, Grönland, Finlandiya, İzlanda, İsveç ve Norveç gibi İskandinav ülkeleri de dahil olmak üzere geniş bir bölgede görülür.
Diğer yandan Güney Işıkları yani Aurora Australis ise Antarktika ve Avustralya’nın güneyi, Avustralya’nın bir ada devleti olan Tazmanya ve Yeni Zelanda gibi Güney Kutbu’na yakın yerlerde görülür.
Auroralar için neden Kuzey Işıkları diyoruz da Güney Işıkları demiyoruz? Çünkü Kuzey Işıkları daha fazla ülkede ve daha geniş bir bölgede görüldüğü için daha fazla ün kazanmıştır. Güney Işıkları ise nispeten daha az ulaşılabilir yerlerde görülür.
Sonuç olarak Güney Işıkları da en az Kuzey Işıkları kadar muhteşem olsa da izleme şartları ve görünürlük daha iyi olmadığı için daha çok Kuzey Işıkları ifadesini kullanıyoruz.
Aurora ve İnanç
Tarih boyunca birçok insan auroraları açıklamaya çalışmıştır. Bazı kültürlerin auroralar hakkında kadim hikayeleri vardır.
Örneğin uzun zaman önce Alaska, Kanada ve Grönland’daki insanlar auroraların ateş meşaleleri olduğunu söylerlerdi. Bu meşalelerin ruhlar için cennete giden yolu aydınlattığını düşünürlerdi. Avustralya’nın Aborjinlerinden gelen birçok hikaye ışıkların dans eden tanrılar olduğunu iddia eder.
Bugün auroraların ardındaki bilimi biliyoruz. Yine de insanların neden uzun süredir onlar hakkında farklı inançlara sahip olduklarını anlamak kolaydır. Bugün bile insanlar Kuzey Işıkları’na hayran kalıyorlar. Her yıl onları görme umuduyla binlerce kilometre yol kat ediyorlar.
İlginizi Çekebilir:
- Atmosferin Katmanları Nelerdir? Özellikleri, Sıralaması ve Görevleri
- Bulut Nasıl Oluşur? Adım Adım Bulut Oluşumu
- Tundra Nedir? Tundraların Özellikleri Nelerdir?
- Dünyanın En Büyük Gölleri Nelerdir? [İlk 10]
- Ekim Ayı Önemli Günler ve Haftalar Listesi [Güncel] - 16/09/2025
- IMEI Numarası Nedir, Nasıl Öğrenilir? - 09/09/2025
- 21 Eylül Dünya Barış Günü: Tarihi ve Önemi - 02/09/2025