Göl, etrafı karayla çevrili büyük bir su kütlesidir. Hemen her kıtada ve farklı coğrafi bölgelerde (dağlar, çöller, ovalar ve kıyı bölgeleri dahil) gölleri görebiliriz. Uydu verilerine göre Dünya genelinde 100 milyondan fazla göl bulunuyor. Bazı göller ise büyüklükleri bakımından oldukça dikkat çekicidir. Bu yazımızda yüzey alanları açısından ilk 10’da yer alan dünyanın en büyük gölleri hakkında bilgiler vereceğiz.
Hazar Denizi – 386.400 km2
Hazar denizi 386.400 kilometrekarelik alanıyla Dünyanın en büyük gölüdür.
Japonya ile neredeyse aynı büyüklükte olan bu devasa tuzlu göl 5 ülke ile sınır komşusudur. Bunlar, Kazakistan, Rusya, Türkmenistan, Azerbaycan ve İran.
Büyüklüğü sebebi ile Deniz olarak anılmaktadır.
Uzunluğu kuzeyden güneye yaklaşık 1.200 km, genişliği ise ortalama 320 km’dir. Tuzluluk oranı %1,2’dir ve bu da deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biridir.
Son olarak Hazar denizi havzasının altında tahmini 48 milyar varil petrol bulunmaktadır.
Superior Gölü – 82.100 km2
Yüzey alanına göre Dünyanın en büyük ikinci gölü olan Superior gölü 82.100 km2 lik bir alanı kaplar. Superior gölü aynı zamanda Dünyanın en büyük tatlı su gölüdür.
10 bin yıldan daha eski olan göl Kanada-ABD sınırında bulunur ve Dünyanın tatlı suyunun %10’unu barındırır.
Nefes kesici manzarası olan gölün ortalama derinliği 152 metre ve maksimum derinliği 406 metredir.
Victoria Gölü – 69.484 km2
Tatlı su kütlesi olan Victoria gölü Doğu Afrika’da 69.484 km2’lik bir alanı kaplar.
Kıyıları Uganda, Kenya ve Tanzanya tarafından paylaşılan göl yüzey alanı bakımından Dünyanın ikinci büyük tatlı su gölüdür. Nil nehrinin başlıca su kaynaklarından biridir.
Kıyısı olan ülkeler arasında ticaret ve ulaşımı sağlayan hayati bir su yoludur. Bu sebeple ılıman iklimin hakim olduğu kıyılarında nüfus yoğunluğu fazladır.
Oldukça büyük olmasına rağmen göl çok derin değildir. Gölün ortalama derinliği 40 metre ve maksimum derinliği de 84 metredir.
Huron Gölü – 59.570 km2
Huron gölü Kuzey Amerika’da ABD ile Kanada arasında yer alıyor. 59.570 km2 yüzey alanına sahiptir.
Mackinac Boğazı aracılığıyla Michigan gölüne bağlanır. Yaklaşık 30000 adaya ev sahipliği yapar.
Huron gölünün sahillerinde 120 adet deniz feneri vardır, ancak dibinde binden fazla gemi enkazı bulunmaktadır.
Gölün ortalama derinliği 59 metre ve maksimum derinliği ise 229 metredir.
Michigan Gölü – 57.753 km2
Amerika Birleşik Devletleri içinde bulunan Michigan gölü 57.753 km2 yüzey alanına sahiptir.
Göl Mckinac Boğazu üzerinden Huron gölüne bağlanır. Michigan ve Huron teknik olarak tek bir göl olsalar da bu durum evrensel olarak kabul görmemiştir.
Ortalama derinliği yaklaşık 85 metre ve maksimum derinliği de 282 metredir.
Tanganyika Gölü – 32.900 km2
En belirgin özelliği uzunluğu olan Tanganyika gölü uzaydan bile görülebilmektedir.
Dünyanın en uzun tatlı su gölü olarak dört Afrika ülkesine yayılmıştır: Burundi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Tanzanya ve Zambiya.
32.900 km2 yüzey alanına sahip olan gölün derinliği 1.470 metreye kadar çıkar. Zaten Baykal gölünden sonraki en derin ikinci göldür.
Baykal Gölü – 31.500 km2
Dünyanın en büyük gölleri listemizin yedinci sırasında özel bir göl var: Baykal gölü.
Rusya’nın Sibirya bölgesinde bulunan Baykal gölü Dünya’nın tatlı suyunun beşte birini barındırır.
Baykal gölü Dünyanın en derin tatlı su gölüdür. Zira Baykal gölünün en derin noktası 1.741 metre olup Hazar Denizi’nden bile daha derindir.
Tarihi yaklaşık 25 milyon öncesine dayanan Baykal gölü Dünyanın en eski gölüdür.
Göl başka hiçbir yerde bulunmayan 1.000’den fazla bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapan biyolojik bir merkezdir.
Baykal gölü mevsimsel olarak Ocak ve Mayıs ayları arasında donar ve buz 1,4 metre kalınlığa ulaşabilir.
Büyük Ayı Gölü (Great Bear Lake) – 31.328 km2
Büyük Ayı Gölü, Kuzey Kutup Dairesi’nin içinde ve Kanada’nın Kuzeybatı topraklarında yer alır.
31.328 km2 yüzey alanına sahip olan göl, dünyanın sekizinci büyük tatlı su gölüdür.
Diğer yandan gölün insan yerleşimlerinden izole olması onu dünyanın en temiz göllerinden biri yapar.
Kış aylarında, Büyük Ayı Gölü iki metre kalınlığa kadar ulaşabilen buzla kaplanır.
Ortalama derinliği yaklaşık 71,7 metre ve maksimum derinliği 446 metredir.
Malavi Gölü – 29.604 km2
Yüzey alanı 29.604 km2 olan Malavi gölü oldukça eski bir su kütlesidir.
Victoria Gölü ve Tanganyika Gölü’nden sonra yüzey alanı bakımından Afrika’nın üçüncü büyük gölüdür.
Malavi, Tanzanya ve Mozambik’deki insanlar tatlı su, sulama ve yiyecek ihtiyaçları için Malavi gölünden faydalanırlar.
Malavi gölü milli parkı 400’den fazla balık türüne ev sahipliği yapmaktadır. Bu nedenle UNESCO Doğal Dünya Mirası Alanı‘dır.
Ortalama derinliği 292 metre ve en derin noktası 706 metredir.
Büyük Esir Gölü – 28.568 km2
Yaklaşık 28.568 km2 alanıyla Büyük Esir Gölü Kanada’nın Kuzeybatı Toprakları’nda yer alır.
Büyük Ayı Gölü’nden sonra tamamen Kanada sınırları içinde bulunan ikinci büyük göldür ve 614 metre derinliğe ulaşır.
Göl, Mackenzie Nehri’nin akışı için hayati öneme sahiptir.
Kanada kışının yoğunluğu nedeniyle göl yılın yaklaşık sekiz ayı boyunca kısmen donmuş halde kalır.
Yazı Önerisi:
- Yağmur Bulutları Neden Gri Renkli Olur?
- Baharın Müjdecisi Cemre Ne Zaman Düşüyor?
- Tundra Nedir? Tundraların Özellikleri Nelerdir?
Kaynak:
GeeksforGeeks, ThoughtCo, WorldAtlas, Visualcapitalist