Mısır’ın Efsanevi Lideri Cemal Abdülnasır Kimdir?

1956’dan 1970’e kadar Mısır cumhurbaşkanı olan Cemal Abdülnasır ülkesinde krallığa son veren hareketin önderliğini yapmıştır. Bu yazıda Mısır’ın ikinci cumhurbaşkanı ve efsanevi lideri olan Nasır’ı yakından tanıyacağız.

Cemal Abdülnasır Kimdir?

Nasır 15 Ocak 1918’de Mısır’ın İskenderiye şehrinde bir posta memurunun oğlu olarak dünyaya geldi. Asıl adı Cemal Abdülnasır Hüseyin’dir.

Kahire’deki askeri akademide öğrenim gördü. Mısır ordusunda subay olduğu sıralarda Özgür Subaylar Örgütü’nün kurulmasında önemli rol oynadı. Örgütün kurulmasında Nasır ile birlikte Zekeriya Mohyeddin, Abdülhakim Amir ve Enver Sedat gibi isimler de vardı. Örgütün amacı Mısır’da ulusal bilinci geliştirmek ve ülkedeki İngiliz egemenliğine son vermekti.

1948’de İsrail’e karşı savaşan Filistinliler’in saflarında dövüştü. 1952’de Özgür Subaylar Örgütü, Kral Faruk’u devirdi. Ardından Mısır’ı terk eden kral, tahtı bıraktığını açıkladı. Askeri darbede önemli rolü bulunan General Muhammed Necib devlet başkanı oldu.

Fakat Necib’in adının sonradan Nasır’a karşı düzenlenen bir suikaste karışması, görevden alınmasına neden oldu. Bunun sonucunda Nasır, yeni Mısır yönetiminin belirleyici tek kişisi durumuna geldi. 1956’da Mısır cumhurbaşkanlığına seçildi.

NATO ve Varşova Paktı’na girmeyen Nasır ılımlı bir dış siyaset izlemeye özen göstererek “bağlantısızlar” hareketi içinde yer aldı. Bağlantısız ülkelerin ilkeleri, barış içinde bir arada yaşamayı temel alan bağımsızlık, askeri ittifaklara girmeme, yabancı güçlere kendi topraklarında üs vermeme ve ulusal kurtuluş savaşlarını desteklemektir.

Süveyş Krizi ve Nasır Efsanesinin Doğuşu

Nasır, cumhurbaşkanlığı sırasında ülkede bir dizi reforma girişti. İşe toprak reformuyla başladı. Assuan’da kurulacak olan baraj için ABD ve İngiltere daha önce söz vermiş oldukları krediyi vermeyeceklerini açıklayınca 1956’da o zamana kadar İngiliz denetiminde olan Süveyş Kanalı’nı kamulaştırdı.

Bunun üzerine İngiltere, Fransa ve İsrail Mısır’a karşı ortak bir askeri harekâta girişti. Süveyş’in kamulaştırılmasını öbür İngiliz ve Fransız şirketlerinin kamulaştırılması izledi. İsrail, Mısır’a saldırdı. İngiliz ve Fransız hava kuvvetleri Mısır hava alanlarını bombaladı.

Bunalım Birleşmiş Milletler’in Süveyş Kanalı’nın denetimini Mısır’a bırakma kararıyla sona erdi. Böylece Nasır elde ettiği bu başarıyla gücünü pekiştirdi. Buna bağlı olarak da Arap dünyasında bağımsızlık mücadelesinin önderi olarak benimsendi.

Yazı Önerisi: Mahatma Gandhi Kimdir?

Altı Gün Savaşı ve Nasır’ın İstifası

Cezayir Bağımsızlık Savaşı’nı destekleyen Nasır, 1958’de Suriye ile Mısır’ın Birleşik Arap Cumhuriyeti adı altında birleşmesine öncülük ettiyse de 1961’de bu birlik bozuldu.

Nasır Assuan Barajı’nın yapımına özel önem veriyordu. Bunun için gerekli krediyi daha sonra SSCB’den sağladı.

Nasır’ın en önemli dış sorunu İsrail’di. Mısır ve Suriye, 1967’de Altı Gün Savaşı olarak da bilinen Üçüncü Arap-İsrail Savaşı’nda yenilgiye uğradı. Zira İsrail, Mısır hava kuvvetlerini, havalanmaya bile fırsat vermeden yok etti. Bu yenilgiden sonra Nasır istifa etmek istediyse de halk buna razı olmadı. Ve görevine geri döndü.

Cemal Abdülnasır 28 Eylül 1970’te kalp krizi geçirerek hayata veda etti. Ölünceye kadar da Mısır cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

Yazı Önerisi: Hz Yusuf’un Hayatı ve Hikayesi

Kaynak:
Britannica