Darülfünun Nedir? Ne Zaman Açıldı?

Darülfünun günümüzde pek kullanılmasa da zaman zaman karşılaştığımız bir kelime. Osmanlıca bir kelime olan Darülfünun “Fen İlimleri Evi” anlamına gelmekte ve günümüzdeki Üniversite’ye karşılık gelmektedir. Bu yazımızda darülfünun nedir, kuruluş amacı neydi, darülfünun kimin zamanında hangi tarihte açıldı gibi Darülfünun hakkında merak edilen konularda bilgiler vereceğiz.

Darülfünun nedir? Kimin zamanında açıldı?
Darülfünun nedir? Kimin zamanında açıldı?

Darülfünun Nedir? Kuruluş Amacı Neydi?

Darülfünun eskiden Üniversiteye verilen isimdir. Osmanlıca bir kelime olan Darülfünun, Arapça dar (ev) ve fünun (fenler) sözcüklerinden türetilmiştir. Sözcük “Fenler Evi” veya “Fen İlimleri Evi” anlamına gelmektedir.

Osmanlı Devleti’nde medrese dışında Batı tarzında modern eğitim veren bir kurum açılması fikri ilk kez 1845 yılında Sultan Abdülmecid zamanında ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla Darülfünun, Tanzimat döneminin Batılılaşma çabalarına uygun düşüncedeki bir kurum olarak doğmuştur. Dolayısıyla gerek Osmanlı modernleşmesinde gerekse de Türk bilim dilinin gelişmesinde çok önemli bir faktör olmuştur.

Başlangıç safhasında modern tahsil görmüş ve Osmanlı bürokrasisinde görev yapacak memurlar yetiştirmeyi amaçlamıştır. İkinci meşrutiyet döneminde ise gençlerin Avrupa’ya gitmek yerine ülkede kalarak eğitim almaları amaçlanmıştı.

Darülfünun Kimin Zamanında Açıldı?

Devlet dairelerinde memur yetiştirmek amacıyla bir Darülfünun açılmasına ilk kez 1845 yılında karar verilmiştir. 1846 yılında İsviçreli mimar Fossatti bu amaçla derslikler, toplantı salonları, kütüphane, laboratuvar ve müzeden oluşan bir bina inşa etti.

İlk Osmanlı Darülfünunu Sultan Abdülaziz döneminde 14 Ocak 1863’te açılmıştır. Okutulan dersler; hikmet (fizik), hayvanat (zooloji), nebaat (botanik) ve tarih idi.

1871 yılında kapatılan ilk Darülfünun 1 Eylül 1900 tarihinde Cağaloğlu’nda Darülfünun-i Şahane adıyla yeniden açılmıştır. Burada ulum-i riyaziye ve tabiiye kolları ile Türkçe, Arapça, Farsça’dan başka Fransız, Alman, İngiliz ve Rus dillerini toplayan filoloji bölümüne yer verilmiştir.

2. Meşrutiyet’in ilanından sonra programları yeniden düzenlenmiş ve Darülfünun-i Osmani adını almıştır. 21 Eylül 1908’de bugünkü Fen ve Edebiyat Fakültelerinin yerinde bulunan Zeynep Hanım Konağı’na taşınmıştır.

1. Dünya Savaşı başında Almanya’dan Edebiyat, Fen ve Hukuk Fakülteleri için yirmi profesör çağrılmıştır. Bu şekilde öğretim kadrosu güçlendirilmiştir.

15 Ekim 1919’da yeni bir yönetmelikle rektör ve senato tarafından yönetilmesi; Hukuk, Tıp, Edebiyat ve Fünun adlı dört fakülte kurulması, öğretimin sınıf ve sömestr yöntemine göre yürütülmesi kararlaştırılmıştır. Ayrıca idari özerklik, katma bütçe ve tüzel kişilik verilmiştir.

Cumhuriyet Sonrası Dönem

Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Beyazıt’taki eski Harbiye Nezareti binası (bugünkü İstanbul Üniversitesi Merkez binası) Darülfünun’a verilmiştir.

Ancak beklenen gelişmeyi gösteremeyen kurum, 31 Mayıs 1933 tarih ve 2252 sayılı yasa ile kaldırılmıştır. Bununla birlikte Maarif Vekâletince yeni bir Üniversite kurulması kararlaştırılmıştır.

Böylelikle Darülfünun adı yerini Üniversite adına bırakmıştır. Yani 1900 yılında açılan Darülfünun bugünkü İstanbul Üniversite’sine dönüştürülmüştür.

Yazı Önerisi:

Bu makale faydalı oldu mu?
EvetHayır

Yorum yapın