Periskop, doğrudan görüş alanında olmayan nesnelerin görüntülenmesini sağlayan optik bir araçtır. Özellikle denizaltıları için su yüzeyi üzerinde bir görüş sağlarken su altında da navigasyona yardımcı olur. Bu yazıda periskop nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır, periskop nerelerde kullanılır ve ne zaman icat edildi gibi periskop hakkında merak edilen konularda bilgi vereceğiz.
Periskop Nedir, Ne İşe Yarar?
Periskop, denizaltılardan tanklara, siperlerden zırhlı araçlara kadar geniş bir kullanım alanı olan optik bir alettir. Görüş alanında olmayan nesneleri, güvenli bir mesafeden gözlemlemeyi sağlar.
Üst ve alt ucunda 45 derece açıyla yerleştirilmiş düz aynalar sayesinde, doğrudan görünmeyen nesneler kolayca izlenebilir. Bu özellik, özellikle savaş ortamında hedefe görünmeden gözlem yapmayı mümkün kılar. Bu sebeple de Dünya Savaşı sırasında tanklarda ve zırhlı araçlarda yaygın olarak kullanılmıştır.
Periskop Nasıl Çalışır?
Periskopun çalışma prensibi oldukça basittir: Işık, aynalardan yansıyarak görüntünün bir noktadan diğerine taşınmasını sağlar.
Buna göre bir nesneden yansıyan ışık, üst aynadan alttaki aynaya geçerek insan gözünün algılayabileceği şekilde yansıtılır. Bu sayede, doğrudan görünmeyen cisimler, periskop aracılığıyla rahatlıkla izlenebilir hale gelir.
Periskopun Yapısı
Periskop, temel olarak üst ve alt kısmında 45 derece açıyla yerleştirilmiş aynalardan oluşan bir tüptür. Basit periskoplar yalnızca düz aynalar kullanırken, daha karmaşık periskoplarda prizma kullanımı da mümkündür.
Özellikle denizaltılarda kullanılan periskoplar, daha geniş bir görüş açısı sunabilmek için en az 10 metre uzunluğunda ve 15 cm çapında tüplerden oluşur. Ayrıca bu periskoplar 360 derece dönebilme kabiliyetine sahiptir ve dikey hareket edebilir.
Günümüzdeki modern denizaltı periskopları, kızılötesi ışınlar ve diğer elektronik sistemlerle donatılarak gece gözlemi yapmayı da mümkün kılar.
Periskopun Kullanım Alanları
Periskoplar başta askeri alanlar olmak üzere birçok farklı alanda kullanılmaktadır. İşte periskopların başlıca kullanım alanları:
- Denizaltılar: Saldırı için torpido mesafesini belirlemek amacıyla periskoplar kritik bir rol oynar. Bu sayede su yüzeyinde görünmeden doğru zamanda harekete geçilebilir.
- Tanklar ve Zırhlı Araçlar: Çevreyi güvenli bir mesafeden gözlemlemek amacıyla tanklarda ve zırhlı araçlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Savaş Alanları: Keskin nişancılar tarafından vurulma riskini almadan düşman hareketlerini gözlemlemek için siperlerde kullanılır.
- Nükleer Reaktörler: Bazı nükleer reaktörlerde kimyasal reaksiyonları gözlemlemek için de periskoplardan faydalanılmaktadır.
Periskopun Tarihi ve Mucidi
İlk periskop 1854 yılında Fransız bilim insanı Hippolyte Marié-Davy tarafından icat edildi. Dikey bir tüp içerisinde, her iki uçta 45 derece açıyla yerleştirilmiş aynalar bulunan bu basit cihaz, denizaltılar ve tanklar için devrim niteliğinde bir yenilikti.
Ancak periskopun modernleşme süreci, Amerikalı makine mühendisi Simon Lake’in 1902’de denizaltılarda periskop kullanması ve optik tasarımcı Sir Howard Grubb’ın 1. Dünya Savaşı sırasında yaptığı geliştirmelerle hız kazandı.
Yazı Önerisi:
- Pusula Nedir, Nasıl Çalışır?
- Güneş Saati Nedir? Nasıl Çalışır?
- Gözlemevi Nerelere Kurulur? Bu Yerlerin Özellikleri
- Deniz Feneri Nedir, Ne İşe Yarar?
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Denizaltılardan tanklara, siperlerden zırhlı araçlara kadar geniş bir kullanım alanı olan optik bir alettir.
Görüş alanında olmayan nesneleri, güvenli bir mesafeden gözlemlemeyi sağlar.
Periskopta düzlem aynalar kullanılır.
İlk denizaltı periskopunu 1902 yılında Amerikalı Makine mühendisi Simon Lake geliştirdi.
Periskop denizaltılarda, tank ve zırhlı araçlarda, nükleer reaktörlerde, askeriyede kullanılır.
- Ekim Ayı Önemli Günler ve Haftalar Listesi [Güncel] - 16/09/2025
- IMEI Numarası Nedir, Nasıl Öğrenilir? - 09/09/2025
- 21 Eylül Dünya Barış Günü: Tarihi ve Önemi - 02/09/2025