Büyük Türk Denizcisi Turgut Reis küçük yaşlarda korsan gemilerinde denizciliğe başladı. Kısa sürede kendini göstererek genç yaşta kaptanlığa yükseldi. Bu yazıda Turgut Reis kimdir, hayatı ve seferleri üzerine bilgiler bulacaksınız.
Turgut Reis Kimdir?
Turgut Reis takriben 1485 yılında Muğla’ya bağlı Menteşe sancağı civarında Karabağ köyünde doğmuştur. Doğum tarihi net bilinmemektedir. Küçük yaşlarda denizlere açıldı. Akdeniz’de korsan gemilerinde tayfa olarak çalışan Turgut Reis genç yaşında kaptanlığa yükseldi.
Yavuz Sultan Selim döneminde (1512-1520) Akdeniz’e egemen olmaya başlayan Türk denizcilerinden biri haline geldi. Bu denizciler Piri Reis, Aydın Reis, Oruç Reis, İshak Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa (Hızır Reis) idi.
Barbaros Hayreddin Paşa’nın 1533’te Osmanlı Devleti’nin hizmetine girip kaptan-ı derya olmasından sonra birçok seferde onunla işbirliği yaptı.
Akdeniz’in Fatihi
Turgut Reis 1538 yılında Preveze Deniz savaşına katılan gemilerin kaptanlığını yaptı. 20 gemilik filosu ile Haçlı Donanmasını arkadan çevirmiş ve zaferin kazanılmasını sağlamıştır. Daha sonra Akdeniz’de korsanlık yapmayı sürdürdü.
İki yıl sonra Korsika’da iken Cenova’lılara tutsak düştü (1540). O dönemde denizde tutsak düşenler gemilerde forsa (kürekçi) olarak çalıştırılmaktaydı. Üç yıl forsalık yaptıktan sonra, Barbaros Hayreddin Paşa’nın Cenova kuşatması sırasında kurtuldu. Hemen sonra yeni bir donanmayla korsanlığa başladı.
1548’de Napoli’deki İspanyol donanmasını yendi ve Castel Nuovo’yu ele geçirdi. Bu olay ününü daha çok arttırdı. Sonra güneye inerek Tunus’un Mehdiye kentini aldıysa da İspanyolların güçlü oluşu nedeniyle bırakmak zorunda kaldı. İspanyollar, Turgut Reis’in üssü olan Cerbe adasını kuşattılar, ancak kendisini yakalayamadılar. Turgut Reis üssünü Fas’a taşıdı.
1546 yılında Barbaros Hayreddin Paşa ölünce Akdeniz’i iyi bilen tek denizci Turgut Reis kalmıştı. Bu sebeple Osmanlı Devleti Turgut Reis’i 1551’de İstanbul’a çağırdı ve kendisine Karlı ilinin sancak beyliğini verdi. Osmanlı donanmasıyla Malta’ya saldırdı.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Trablusgarp alınırsa burasının sancak beyliğinin Turgut Reis’e verileceğine söz vermesine karşın bu söz tutulmadı. Bunun üzerine Turgut Reis, gemileriyle birlikte Batı Akdeniz’e çekildi. 1552’de Andrea Doria’nın donanmasını Ponza adası çevresinde yenince, yeniden İstanbul’a çağrıldı.
Osmanlı donanmasıyla Korsika’nın merkezi Bastia limanını ele geçirdi, adayı Fransız korumasına bırakarak İstanbul’a döndü. 1554’te Trablusgarp beylerbeyliğine atandı. Bu tarihten sonra kaptanıderya Piyale Paşa’yla seferlere katılarak İspanyolların elindeki birçok kalenin ele geçirilmesinde yararlıklar gösterdi.
İtalya’nın güneyinde Reggio’nun (1555), Cezayir’de Oran ve Bicaye’nin (1556), Tunus’ta Bizerte’nin (1557), Minorka Adası’nda Ciudadela’nın ve Tunus açıklarındaki Cerbe Adası’nın (1560) alınmasında büyük rol oynadı.
Ölümü
Turgut Reis, 1565’te Malta kuşatması sırasında yaralanarak öldü. Cenazesi Trablusgarp’taki türbesine gömülmüştür.
Yazı Önerisi:
Sedad Hakkı Eldem Kimdir? Hayatı ve Eserleri