Max Planck Kimdir? Hayatı ve Çalışmaları
Alman Fizikçi Max Planck çağımızı etkilemiş bir bilgin ve filozoftur. Zira kuantum kuramını geliştiren Planck bu buluşu ile 1918 Nobel Fizik ödülünü kazanmıştır. Şimdi gelin Fizik bilimine büyük katkıları olan Max Planck kimdir, hayatı ve yaptığı çalışmaları daha yakından tanıyalım.
Max Planck Kimdir?
Max Planck, 23 Nisan 1858’de Kiel’de (Almanya) doğdu. Tam adı Max Karl Ernst Ludwig Planck’tır. Orta ve yüksek öğrenimini Münih’te tamamladı. Sonra, dönemin en büyük fizikçileri olan Herman Von Helmholtz ile Gustav Kirchhoff’un öğretim üyesi olduğu Berlin Üniversitesi’ne geçti.
“Termodinamik” adı verilen ısı bilimiyle ilgilendi. Bu konudaki doktora tezini 1879 yılında verdi. 1880-1885 arasında Münih Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştıktan sonra 1885‘te Kiel Üniversitesi’nde doçent oldu. 1889’da Berlin Üniversitesi’ne geçti.
Yayınladığı yazılar sayesinde, Kirchhoff’un ölümünden sonra Berlin Üniversitesi’nde 1892’de profesörlüğe atandı. Bu görevini 1928’de emekli olana kadar sürdürdü.
Max Planck’ın Yaptığı Çalışmalar
Planck, ısıtılan cisimlerin yaydığı ışınım (radyasyon) üzerinde araştırmalar yaptı. Bu çalışmalarının sonucunda kuantum kuramını ortaya attı ve geliştirdi.
Planck, 1900’de tıpkı madde gibi enerjinin de çok küçük parçacıklardan oluştuğu görüşünü ileri sürdü. Bu enerji parçacığını kuantum olarak adlandırdı. Enerjinin sürekli bir akış halinde değil, ayrı ayrı paketler ya da küçük kuantum paketleri halinde yayıldığını ortaya koydu.
Bir kuantumdaki enerji miktarının (E), o enerji ışınımının frekansına (f), yani saniyede yayılan dalga sayısına, dolayısıyla da ışınımın dalga boyuna bağlı olduğunu gösterdi.
E (Enerji) = h (Planck sabiti) x f (frekans)
E’nin f’ye bölümü her zaman, Planck sabiti (h) denen çok küçük bir sayı verir. Doğada evrensel geçerliği olan Planck sabiti fizikte büyük önem taşır.
Planck’ın ortaya koyduğu kuantum kuramı daha önceki bütün fizik kuramlarına ters düşüyordu. Bir başka deyişle, fizik kuramında büyük bir devrim söz konusuydu. Planck’ın görüşlerinin genel kabul görmesinde Albert Einstein’ın önemli rolü oldu.
Einstein, Planck’tan bağımsız olarak, ışınım enerjisinin bazı koşullar altında kuantumlardan (ışık kuantumu; sonradan foton olarak adlandırıldı) oluştuğu görüşünü 1905’le ortaya koydu. 1907’de katıların özgül ısılarının sıcaklığa bağımlılığını kuantum varsayımıyla açıklayarak bu varsayıma genellik kazandırdı.
Diğer yandan Niels Bohr 1913’te kuantum kuramına dayalı atom modelim ortaya koyarak kuantum kuramının gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur. Bundan sonra kuantum kuramı hızla gelişti. Sonuç olarak kuantum kuramı 20. yüzyılın temel fizik kuramlarından biri olarak kabul edilmiştir.
Planck bu çalışmalarıyla 1918 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. 1926’da Londra’daki Royal Society’nin üyeliğine, 1930’da Berlin’deki Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nün (bugün Max Planck Enstitüsü) başkanlığına seçildi.
Ölümü
Max Planck 4 Ekim 1947’de Almanya’nın Göttingen şehrinde hayata veda etti. Planck sabitinin sayısal değeri Planck’ın Göttingen’deki mezar taşına kazınmıştır.