Thales Kimdir? Thales’in Hayatı ve Felsefi Görüşü

Thales, Yunan felsefecisi, gökbilimcisi ve matematikçisidir. Miletos’taki (Milet) İonia okulunun kurucusu olan Thales, Eski Yunan’ın Yedi Bilgesinden biridir. Bu yazıda Thales kimdir, hayatı, çalışmaları ve felsefi görüşü üzerine bilgiler bulacaksınız.

Thales Kimdir?

Thales’in kökeni tam olarak bilinmemektedir. Atalarının Boiotia Kadmosluları olup olmadıkları ya da Girit’ten mi veya Karia’dan mı geldikleri açıklık kazanmamıştır. Yaşadığı dönem de tam olarak bilinmemektedir. Yine de M.Ö. 625’e doğru Batı Anadolu’da Miletos’ta doğduğu düşünülmektedir.

Yaşamı konusundaki hareket noktası çoğunlukla Thales’in bir Ay tutulması olayını önceden hesaplaması gerçeğine dayandırılır. Ama bu tutulmanın M.Ö. 597’deki ya da M.Ö. 584’teki tutulma mı olduğu belli değildir. Genellikle, ikinci tarih yeğlenmektedir.

Thales’in askeri, siyasi ve ticari birçok etkinlikte bulunduğu sanılmaktadır. Bilgin olarak çalışmaları, tam anlamıyla bilimsel ve felsefi olmak üzere ikiye ayrılır.

Thales’in Bilimsel Çalışmaları

Thales, bilim alanında, özellikle geometri ve gökbilimle uğraşmıştır ve bu bilimlerin kurucularından biri olarak kabul edilir.

Küresel üçgenlerin bazı özelliklerini bulduğu, ikizkenar bir üçgenin iki açısının eşit olduğunu kanıtladığı ve kendi adıyla anılan teoremi ortaya koyduğu söylenir: Bu teoreme göre, bir üçgenin kenarlarından birine paralel her doğru, öbür iki kenarı orantılı parçalara böler.

Thales’in, gölgelerinin uzunluğunu göz önüne alarak Mısır piramitlerinin yüksekliğini ölçtüğü de söylenir: Çalışmalarının felsefe bölümü, yani fiziği, çağının düşüncesini daha derinden etkilemiştir.

Thales’in Felsefi Görüşü

Aristoteles felsefeyi Thales’in başlattığını söyler. Bunu söylerken de, bilimi mit biçiminde ortaya koyan tanrıbilimciler ile kanıtlama biçiminde ortaya koyan felsefeciler ya da doğa düşünürleri (fizyolojistler) arasındaki farkı vurgulamak ister.

Thales ile birlikte, birbirini izleyen felsefeciler topluluğu olan “okul” olgusu ortaya çıkmış ve böylece, Thales’ten Anaksimandros’a ve Anaksimenes’e kadar uzayan bir zincir oluşmuş ve bu da aynı kentte, yani Miletos’ta gerçekleşmiştir.

Thales’e göre, bütün Evren’i doğuran üretici bir ilke vardır ve her şey bozulup çözülerek ona döner; bu ilke “su”dur. İleri sürdüğü gerekçelerin ve kanıtlamaların değeri ne olursa olsun, burada asıl önemli olan nokta, gerçeklikteki çeşitliliği açıklamak için Thales’in insan biçimsel tasarımları bir yana bırakmış olması ve hareket noktası olarak deneyimin sunduğu bir gerçekliği ele almasıdır. Böylece, daha sonra birçok felsefecinin izlediği bir yol açılmıştır.

Thales M.Ö. 547’ye doğru Miletos’ta hayatını kaybetmiştir.

Thales’ten Sonraki Bilim İnsanları

Thales’ten sonra Miletos’taki İonia okulunun başına Anaksimandros geçti. Anaksimandros gölge saatini (gnomon) icat etmiş ve bunun sayesinde Güneş yörüngesinin eğikliğini bulmuştu.

Yazı Önerisi: Güneş Saati Nedir? Nasıl Çalışır?

Ona göre Yer silindir biçimindeydi ve yalnızca üst bölümünde canlılar vardı. Yer’in, uzayda hiçbir bağlantısı yoktu ve Evren küre biçimindeydi. Tam ortasında da hiçbir yere dayanmadan bu silindir bulunmaktaydı.

Anaksimandros’a göre her şeyin kaynağı olan ilke, Thales’in ileri sürdüğü gibi su değil, sonsuzdu. İlk başta bulunan bu ilke, yaratılmamıştı ve ortadan kalkamazdı; her şeyi kapsar ve yönetirdi.

Miletos okulunun bilinen son yöneticisi, M.Ö. 520’de öldüğü sanılan Anaksimenes’tir. Ona göre, doğurucu ve temel ilke, havaydı.

Anaksimenes, Thales gibi, yeniden bir öğeyi temel ilke olarak kabul ediyordu ama ona göre hava, Anaksimandros’un ileri sürdüğü gibi sonsuzdu. Bütün değişmeler de bu ilkenin yoğunlaşması ya da seyrelmesiyle ortaya çıkıyordu.

Anaksimenes, maddenin birliği konusunda, kendisinden öncekilerden daha fazla ısrar etti. Anaksimenes’ten sonra Miletos’taki İonia okulunun da izleri ortadan kalktı ama, Miletos geleneği M.Ö. 5. yüzyılın ortasına doğru Atina’da yeniden ortaya çıktı.