Ivan Pavlov Kimdir? Hayatı ve Yaptığı Çalışmalar

Ivan Petrovich Pavlov şartlı refleksler üzerindeki çalışmalarıyla tanınan Rus fizyologdur. Düzenli olarak köpeklerine yemek vermeden önce zil çalan Pavlov, daha sonra zil sesini duyan köpeklerde yemeği görmeden önce tükürük salgısının arttığını izlemiştir. Pavlov bundan başka sindirim sistemi fizyolojisini de incelemiş ve 1904 Nobel Tıp Ödülünü kazanmıştır. Bu yazıda Ivan Pavlov kimdir, hayatı ve yaptığı çalışmalar üzerine derlediğimiz bilgileri paylaşacağız.

Ivan Pavlov Kimdir?

Ivan Pavlov, 14 Eylül 1849’da Rusya’nın küçük Ryazan köyünde on bir çocuğun en büyüğü olarak doğdu. Bir Rus ortodoks rahibi olan babası Peter Dmitrievich Pavlov ve annesi Varvara Ivanovna Uspenskaya’ydı.

Babası oğlunun onun izinden gidip kiliseye katılmasını uman bir rahipti. Ivan’ın ilk yıllarında, babasının rüyasının gerçek olacağı görülmekteydi. Zira Ivan bir kilise okulunda ve teoloji üzerine eğitim gördü. Ancak Charles Darwin ve I. M. Sechenov gibi bilim adamlarının eserlerini okuduktan sonra bilimsel çalışmalar yapmaya karar verdi.

Bunun üzerine St. Petersburg Üniversitesi’nde kimya ve fizyoloji okumaya başladı. 1875’te, iki ünlü fizyolog olan Rudolf Heidenhain ve Carl Ludwig’in yanında çalışmaya başlamadan önce Imperial Medical Academy’den tıp doktoru olarak mezun oldu.

Ivan Pavlov, 1881’de Seraphima Vasilievna Karchevskaya ile evlendi. Beş çocukları oldu: Wirchik, Vladimir, Victor, Vsevolod ve Vera. Pavlov ve karısı, ilk yıllarında yoksulluk içinde yaşadılar. Hatta zor zamanlarında arkadaşlarıyla kaldılar ve bir süre böceklerle dolu bir çatı katı kiraladılar.

Pavlov’un kaderi 1890’da Askeri Tıp Akademisi’nde Farmakoloji Profesörü olarak atandığında değişti. Aynı yıl, Deneysel Tıp Enstitüsü Fizyoloji Anabilim Dalı başkanı oldu. İyi finanse edilen bu akademik pozisyonlarla Pavlov, kendisini ilgilendiren bilimsel çalışmaları daha da ilerletme fırsatı buldu.

Sindirim Fizyolojisi Araştırması

Pavlov’un ilk araştırmaları öncelikle sindirim fizyolojisine üzerine idi. Sindirim sisteminin çeşitli süreçlerini incelemek için cerrahi yöntemler kullandı. Ameliyat sırasında bir köpeğin bağırsak kanalının bölümlerini açığa çıkararak, mide salgılarını ve sindirim sürecinde vücut ve zihnin rolünü anlamayı başardı.

1897’de Pavlov bulgularını “Sindirim Bezlerinin Çalışması Üzerine Dersler” adlı bir kitapta yayınladı. Sindirim fizyolojisi üzerine yaptığı çalışma ile 1904’te Nobel Fizyoloji Ödülü kazandı. Pavlov’un diğer onurlarından bazıları, Cambridge Üniversitesi‘nden 1912’de verilen fahri doktora ve 1915 yılında kendisine verilen Legion of Honor Nişanı’dır.

Şartlı Reflekslerin Keşfi: Pavlov’un Köpek Deneyi

Pavlov’un birçok önemli başarısı olmasına rağmen, en çok şartlı refleksler kavramını açıklamasıyla tanınmaktadır.

Şartlı refleks, uyaranlara maruz kalma yoluyla meydana gelebilecek bir öğrenme şekli olarak kabul edilmektedir. Pavlov, bu olayı laboratuvarda köpeklerle bir dizi deney yaparak inceledi. Başlangıçta Pavlov, salya ve beslenme arasındaki bağlantıyı inceliyordu. Köpeklerin beslendiklerinde koşulsuz bir tepkiye sahip olduklarını kanıtladı.

Diğer yandan Pavlov, laboratuvar önlüğü giymiş bir insan gören köpeklerin salyalarının aktığını görünce bilimsel bir keşif yaptığını fark etti. Çünkü köpekler laboratuvar önlüğünün yemek anlamına geldiğini öğrenmişlerdi. Buna karşılık olarak, bir laboratuvar asistanı gördüklerinde salyaları akıyordu. Başka bir deyişle, köpekler belirli bir şekilde tepki vermeye şartlandırılmıştı. Bu noktadan sonra Pavlov kendini şartlandırma çalışmasına adamaya karar verdi.

Ivan Pavlov, teorilerini laboratuvarda çeşitli sinirsel uyaranları kullanarak test etti. Örneğin, köpeklerin belirli sesleri yiyecekle ilişkilendirmesini sağlamak için belirli tonlar üreten bir zil ve bir metronomun tik taklarını kullandı.

Köpeklerin zil sesini yemekle ilişkilendirmek için eğitildiklerinde yemek olsa da olmasa da tükürük üreteceklerini keşfetti. Bu deney tükürüğün zil sesi ile ilişkili olduğunu dolayısıyla da zilin tükürük salgısı için bir uyarıcı olduğunu kanıtladı. Yemek olmasa bile zil sesini duyan köpeklerde tükürük salgısının artması şartlı bir refleksti.

Pavlov, psikolog olmamasına rağmen, bulgularının insanlara da uygulanabileceğini tahmin ediyordu. Şartlı bir tepkinin psikolojik sorunları olan kişilerde belirli davranışlara neden olabileceğine ve bu tepkilerin öğrenilemeyeceğine inanmaktaydı. Hatta John B. Watson gibi kimi bilim insanları, Pavlov’un araştırmasını insanlarla tekrarlamayı başardıklarında bu teorinin doğru olduğunu kanıtladılar.

Ölümü

Ivan Pavlov, 86 yaşında ölene kadar laboratuvarda çalıştı. Zatürreye yakalandıktan sonra 27 Şubat 1936’da Leningrad’da (şimdiki adı Saint Petersburg), Rusya’da öldü.

Ölümü üzerine büyük bir cenaze töreni düzenlenmiştir. Ayrıca anavatanında onuruna dikilen bir anıt yapılmıştır. Pavlov’un laboratuvarı da müzeye çevrilmiştir.

Yazı Önerisi:
Robert Koch Kimdir? Hayatı ve Yaptığı Çalışmalar

Kaynak:
https://www.thoughtco.com/ivan-pavlov-biography-4171875
Milliyet Büyük Ansiklopedi