Milletvekili Nasıl Seçilir? Milletvekili Sayısı Nasıl Hesaplanır?
Seçimler yapıldıktan sonra herkes heyecanla oyların sayılmasını ve hangi partinin kaç tane vekille Meclis’te temsil edileceğini öğrenmeyi merakla takip eder. Peki bir ildeki geçerli sayılan oylara göre hangi partiden kaç tane vekil seçilmiş oldu? Partilerin milletvekili sayıları nasıl hesaplandı? Şimdi gelin bir ilde (Çorum) milletvekili nasıl seçilir, milletvekili sayısı nasıl hesaplanır? birlikte görelim.
Milletvekili Nasıl Seçilir?
Nispi Temsil Sistemine göre Siyasi Parti ve Bağımsız Milletvekili Adaylarının elde ettikleri oy oranlarına göre Milletvekili sayısının hesaplanması şöyle olur:
Öncelikle Yüksek Seçim Kurulu tarafından Türkiye genelinde %7 barajını aşan Siyasi Partiler tespit edilir.
Milletvekili Seçimi Kanununda yapılan değişiklikle birlikte küçük partiler (%7 Türkiye barajını geçemeyecek partiler) seçim barajını geçmek için daha büyük partilerle ittifak kurabilirler. Örneğin 14 Mayıs 2023 tarihindeki Milletvekili Genel Seçimine katılmış olan Cumhur İttifakı, Millet İttifakı, Emek ve Özgürlük İttifakı ile Sosyalist Güç Birliği ittifakı gibi.
Bu durumda ilgili ittifakın Türkiye toplam oyunun %7’yi geçmesi halinde düşük oy alan partiler de baraj sorununu aşmış olmaktadır. Diğer yandan bağımsız adaylar için ise seçim barajı yoktur.
Daha sonra her Siyasi Partinin o il seçim çevresindeki geçerli oyları, o çevrenin çıkaracağı Milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bire, ikiye, üçe, … bölünür.
Yazı Önerisi: Milletvekili Adayı Nasıl Olunur? Gereken Şartlar Nelerdir?
Sırasıyla en yüksek oy oranlarına göre Milletvekili sayıları tespit edilmektedir. Şimdi bu durumu Çorum ilindeki somut örneklerle daha akılda kalıcı şekilde açıklayalım.
Milletvekili Sayısı Nasıl Hesaplanır?
Oy sayısı nispeten daha az olan bir ilimiz için inceleme yapalım. Örneğin Çorum ilinde 4 milletvekili seçilecektir. Partilerin aldıkları oy sayıları ile ittifak içindeki durumları aşağıdaki tabloda örnek olarak gösterilmiştir.
Geçerli Toplam Oy: 164000
Toplam milletvekili sayısı: 4
Buna göre 4 Milletvekili için bir tablo oluşturuyoruz. Ardından oyları toplam Milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar sıra ile 1, 2, 3, 4’e bölerek tabloyu dolduruyoruz.
Buna göre bölünme sonrası Çorum ilinde partilerin çıkardıkları Milletvekili dağılımı aşağıdaki gibi olacaktır.
- 1. Milletvekili 51000 oyla X ittifakı içinde yer alan A Partisi
- 2. Milletvekili 45000 oyla Y ittifakı içinde yer alan E Partisi
- 3. Milletvekili 28000 oyla Y ittifakı içinde yer alan F partisi
- 4. Milletvekili 25500 oyla X ittifakı içinde yer alan A Partisi
Sonuç olarak Çorum ilinde partilerin aldıkları oy sayılarına göre çıkardıkları milletvekili sayıları ise aşağıdaki gibi olacaktır.
A Partisi aldığı 51000 oyla 2 milletvekili
E Partisi aldığı 45000 oyla 1 milletvekili
F Partisi aldığı 28000 oyla 1 milletvekili
Diğer yandan B, C, D ve G partileri Çorum ilinde yeterli oyu alamadıkları için Milletvekili çıkaramamışlardır.
Bonus Bilgi: İttifak yapmanın rolü nedir?
Bu durumu somut bir şekilde anlatalım.
Diyelim ki Türkiye genelinde oy oranı düşük olan bir siyasi parti olsun. Yani bu parti tek başına seçime girseydi baraj altında kalacaktı. Fakat Türkiye genelinde herhangi bir ittifak sayesinde %7 barajını geçmiş olsun. Bu parti eğer herhangi bir ilde yeterli oyu alamaz ise milletvekili çıkaramaz.
Ancak, o siyasi parti bir ilde güçlü bir adayla seçime girmiş ise yeterli oyu alması nedeniyle milletvekili çıkarma imkanı bulunmaktadır.
Bu yazıda partilerin aldıkları oylara göre bir ilde milletvekili nasıl seçilir incelemiş olduk. Merak edenler için faydalı olmasını umarım.
Yazı Önerisi:
Plebisit Nedir? Plebisit Referandum Farkı Nedir?